HOOGTEPUNTEN VAN ITALIË. ROME; HET VATICAAN. (DEEL 5)

HOOGTEPUNTEN VAN ITALIË.

LAZIO - ROME - VATICAANSTAD. (5)

VATICAANSTAD.

Officieel de Staat Vaticaanstad. het is de kleinste onafhankelijke staat ter wereld.

het grondgebied wordt geheel omsloten door de stad Rome, waardoor het een enclave binnen Italië is.

Vaticaanstad wordt volkenrechtelijk vertegenwoordigd door de heilige Stoel en huisvest de hoofdzetel van de rooms-katholieke kerk. Staatshoofd van het Vaticaan is de paus, die zijn residentie heeft in het Apostolische Paleis. Ten tijde van de sede vacante, de pausloze periode na het overlijden, of aftreden, van de regerende paus, worden de lopende zaken behartigd door de Camerlengo.

Het dwergstaatje is ontstaan in 1929 als gevolg van het Verdrag van Lateranen, dat door paus Pius XI en dictator Benito Mussolini werd ondertekend. Daarin werd nadrukkelijk opgenomen dat het een nieuw gecreëerde staat is. Formeel kan het dus niet als voortzetting of herleving van de Kerkelijke Staat beschouwd worden.

Vaticaanstad is geen lid van de Europese Unie, geeft wel de euro uit, en neemt wel deel aan diverse internationale organisaties. Vaticaanstad staat sinds 1984 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. 

GESCHIEDENIS.

De pausen bezaten eeuwenlang als Kerkelijke Staat een groot gebied in Centraal- en Oost-Italië, waaronder Lazio, de regio waarin Rome ligt. In 1866 veroverden de republikeinse troepen onder Giuseppe Garibaldi twee derde deel van de Kerkelijke Staat, maar Latium bleef voor de paus behouden door steun van de Franse keizer Napoleon III. 
Toen in 1870 Napoleon III zijn troepen terugtrok om ze in te zetten aan het front in de Frans-Duitse Oorlog, werden Latium en Rome door het 1861 opgerichte koninkrijk Italië geannexceerd. 
De politiek macht van de kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders was in het Italië door de Liberaal-nationalisten vrijwel teniet gedaan. Alhoewel de Kerkelijke Staat in 1870 had opgehouden te bestaan, kon de Heilige Stoel, als zelfstandig subject van volkerenrecht diplomatieke betrekkingen blijven onderhouden.
 De paus beschouwde zichzelf na het verlies als de gevangene van het vaticaan en wilde het grondgebied niet verlaten. Opeenvolgende pausen bleven de legitimiteit van de annexatie van 1970 bestrijden. Deze situatie duurde bijna 60 jaar, tot 1929. In 1929 ondertekenden Pius XI en Mussolini voornoemd verdrag. Hierin werd bepaald dat de paus het huidige kleine stukje grondgebied als soevereine staat toegewezen kreeg. 
Buiten de gebouwen in Vaticaanstad bezit de kerk verder nog vele gebouwen elders in Rome.

We wandelen verder langs de oever van de Tiber, waarlangs boekenstalletjes staan. het doet een beetje aan de Seine in Parijs denken.
Verder zijn er de nodige snuisterijen te koop als rozenkransen, artikelen met een afbeelding van de paus er op en kalenders met afbeeldingen van het Vaticaan en Rome.
Zo passeren we de Engelenburcht en de Engelenbrug over de Tiber.
Aan het einde van de Lungotevere Castello slaan we de Via della Conciliazione in die naar het Sint Pietersplein leidt waaraan het Vaticaan is gelegen.

Voor de ingang van de basiliek van St.Pieter stonden lange rijen mensen om toegang te verkrijgen. Een ieder werd door de scan gehaald en alle handbagage werd doorgelicht.
 De buitenkant is al groot en imponerend maar eenmaal binnen valt men van de ene verbazing in de andere van de gehele aankleding en de rijkdommen.

SINT-PIETERSBASILIEK.

GESCHIEDENIS.

De huidige basiliek is de tweede basiliek van Sint Pieter en is gebouwd op de resten van de eerste basiliek die werd gebouwd in het jaar 324 in opdracht van keizer Constantijn de Grote.

Op deze plek stond sinds de 2e eeuw de tombe van Petrus, die hoorde bij de Vaticaanse necropolis.

Nadat Constantijn de Grote het christendom had gelegaliseerd, liet hij verschillende kerken bouwen in het Romeinse Rijk. Eén daarvan was de Oude Sint-Pieter.

Het gebouw dat hij liet neerzetten had een typische basilicavorm. Door de rooms-katholieke kerk werd de Oude Sint-Pieter tot basilica major benoemd. In de 15e eeuw was de kerk echter vervallen en werden pogingen gedaan om het gebouw te restaureren. In de 16e eeuw werd de kerk gesloopt en vervangen door de huidige Sint-Pietersbasiliek.  

Het nieuwe gebouw bestond uit een middenschip met aan beide zijden twee zijbeuken. Zij werden van elkaar gescheiden door vier rijen van 21 marmeren zuilen welke oorspronkelijk uit eerdere heidense gebouwen kwamen. Dit gebruik werd spoliatie genoemd. het gebouw was meer dan honderd meter lang. 

In 846 kwamen de Saracenen bij Ostia aan land en trokken op naar Rome. Zij plunderden de Sint-Pietersbasiliek en brachten grote schade toe aan het gebouw. het graf van Sint-Pieter werd geschonden en de gouden deuren werden geroofd.

Verklaring van de cijfers: (1.) Het kruis wat de kroon is op Michelangelo's koepel staat op een hoogte van 136 meter. (2.) De koepel heeft een hoogte van 92 meter. (3.) Het interieur van de koepel ie gedecoreerd door Cavalier d'Arpino. (4.) De diameter van de koepel is 42 meter. (5.) De apsis met de troon van Sint-Pieter is ontworpen door Berini. (6.) De kleinere koepels zijn het ontwerp van Vignola. (7.) Berini ontwierp het hoofdaltaar. (8.) Het beeld van St.Longino is van Berini. (9.) Het bronzen beeld van Sint-Pieter is van Arnolfo di Cambio. (10.) De "Pieta"van Michelangelo.

(10a.) De tombe van Sint John Paul II. (11.) De voorgevel van Madero is 114,69 meter breed.

(12.) Het balkon de pauselijke toespraken en zegen. (13.) In het portiek de heilige deur van Vico Consorti (1949). (14.) De ingang naar de dome en de heilige grotten. (15.)In het midden van het portiek de deur ontworpen door Filarete (1433). (16.) Binnen in het portiek de bronzen deur van Giacomo Manzù. (17.) De tombe van Sint-Pieter. (18.) De oud christelijke begraafplaats, de catacomben.

De nieuwe kerk is het ontwerp van paus Julius II. Na Bramantes oorspronkelijke ontwerp, gebaseerd op het Griekse kruis werden door de daaropvolgende hoofdarchitecten grotere en kleinere veranderingen doorgevoerd.
Toen Bramante stierf, waren slechts de funderingen voor het koot gelegd, en onder Rafaëls leiding werd het geheel weer gesloopt en opnieuw opgebouwd. Het schip werd qua ontwerp verlengd. waardoor alsnog een Latijns kruis ontstond als grondvorm.

De volgende bouwleider was Antonio de Sangallo, die voortborduurde op Rafaëls ontwerp, maar desondanks een gedeelte van de kerk weer liet slopen. Toen Sangallo in 1546 overleed, was men net begonnen met de apsis en de bogen die de grote koepel zouden ondersteunen.

Voor de vierde keer echter werd de basiliek ontmanteld, toen Michelangelo pro Deo de bouw overnam. De enorme sommen geld die met de bouw gemoeid waren, werden vooral door de opbrengst van de verkoop van aflaat brieven gefinancierd. 
Michelangelo gebruikte Bramantes bouwtekeningen en bouwde de kerk in de vorm van een Grieks kruis. Het schip werd in 1615 alsnog uitgebreid door de architect Carlo Madero omdat de kerk groter  moest worden dan oorspronkelijk gepland. Na deze verlenging was het schip 40 meter lang.

Veel van de interne decoraties, waaronder het reusachtige baldakijn onder de koepel, zijn gemaakt door de Italiaan Gian Lorenzo Bernini, die ook elders in Rome veel kustwerken heeft gemaakt.
De bouwtijd duurde van 1506 tot 1626. De basiliek werd op 18 november 1626 uiteindelijk ingewijd.
Merkwaardig is dat de kerk verkeerd om staat. De ingang is in het oosten en het altaar staat in het westen.
Dit enorme bouwwerk was tot 1989 de grootste kerk van de wereld, toen ze in grootte werd overtroffen door de Basilique Notre-Dame de la Paix, een kopie van de Sint-Pieter, in Yamoussoukro, de hoofdstad van Ivoorkust.

Na de bezichtiging van de Sint-Pieter en helaas niet de Sixtijnse Kapel en wandeling door de gangen van het mausoleum waar de overleden pausen zijn bijgezet in fraaie tombes, waren we vrij om te gaan waar we wensten als we maar op het afgesproken tijdstip weer bij het Hof van Cassatie zouden zijn, daar de bus daar zou vertrekken. 
Zo wandelden we terug naar de Engelenburcht wat in principe maar een lelijk bouwwerk is, maar een belangrijke geschiedenis heeft gespeeld in het kerkelijke bestaan in Rome.

DE ENGELENBURCHT.

De Engelenburcht oftewel Castel di Angelo dankt zijn naam aan een legende.
Ded burcht is het oorspronkelijke Moles Hadrani ( "het gevaarte van Hadrianus") het grote mausoleum van keizer Hadrianus, dat werd gebouwd tussen 135 en 139 onder de leiding van Decrianus. Het is pas in de late oudheid getransformeerd in een burcht. Vanaf 280 omringde de Aureliaanse Muur het grootste deel van de oude stad, maar het Vaticaan viel daar net buiten.
Bij de opkomst van het chritendom trokken steeds meer pelgrims naar de Oude Sint-Pietersbasiliek, die met zijn kunstschatten vrijwel onverdedigd buiten de stad lag. het mausoleum lag op een zeer strategische positie tussen het Vaticaan en de brug over de Tiber en werd zodoende in de verdedigingswerken van de stad opgenomen.

(Om de zware muren van de burcht moet eens een slotgracht gelegen hebben.)

De pausen en de adel streden om het bezit van de burcht. Zij lieten de Engelenburcht verbouwen tot een sterke vesting die de Kerkelijke staat moest beschermen tegen invallers, maar ook tegen de middeleeuwse adel en burgerij.
In de onderaardse gewelven werden de de gevangenen van de Kerkelijke Staat ondergebracht en verhoord door de inquisitie, die alles vervolgde wat tegen de kerkelijke leer was en vaak publiekelijk terechtstelden op bijvoorbeeld de brandstapel.

Voor de veiligheid liet paus Nicolaas III in 1277 een Passetto (doorgang) bouwen, ook wel de Corridoio (corridor) genoemd. Dit was een muur tussen het Apostolisch paleis en de veilige burcht die uitkwam op de Aureliaanse Muur.
Zo kon de paus als er gevaar dreigde zich veilig verschansen achter de dikke muren van de Engelenburcht. 

( De vluchtmuur tussen het Apostolische paleis en de Engelenburcht.)

In 1527 werd, na de plundering van Rome door Spaanse en Duitse troepen,  paus Clemens VII verplicht de burcht open te stellen voor de troepen van Karel V. Deze laatste legerde zijn troepen in de burcht en kreeg zo grote controle over Rome.
Later werd de burcht als pauselijke schatkamers gebruikt. Tot in de 16e eeuw werden de verdedigingswerken verbeterd en inwendig werd de burcht steeds fraaier aangekleed en comfortabeler ingericht door paus Paulus III, voor het geval een van de pausen er voor langere tijd zou moeten verblijven.
 Nog in 1814 werd de burcht belegerd. Het was op het moment dat er nog een garnizoen in lag dat trouw was gebleven aan Napoleon en de burcht werd omsingeld door een korps uit Napels, het koninkrijk van Napoleons zwager, de vorst Murat.
In september 1870 werd de burcht overgedragen door het Vaticaan aan het Italiaanse leger. In de burcht werd een museum opgericht.

DE LEGENDE.

Op kerstdag 590 hield paus Gregorius I een grote plechtige kerkelijke optocht om God te smeken een einde te maken aan de pestepidemie welke de stad teisterde.
Bovenop het mausoleum verscheen de aartsengel Michaël. De engel stak zijn zwaard in de schede, wat betekende dat Gregorius gebed was verhoord en de strijd tegen de pestepidemie voorbij was.
Paus Pius II liet op de plaats waar de engel zou zijn verschenen een kapel bouwen. Het beeld uit 1572 van de aartsengel Michaël dat boven op het gebouw staat is van de hand van Pieter Antoon Verschaffelt.

DE ENGELENBRUG.

De Engelenburcht wordt met de ander oever van de Tiber verbonden door de Engelenbrug ( de Ponte Sant' Angelo). De oorspronkelijke brug, de Pons Aelius, vernoemd naar keizer Hadrianus, wiens volle naam Publius Aelius Hadrianus was, was gelijktijdig met het mausoleum gebouwd.
De huidige brug kreeg zij naam in de 15e eeuw. Wanneer men de brug oversteekt ziet men aan beide zijden op sokkels tien engelen, die er in 1669 bij de restauratie van de brug op zijn gezet.
De engelen zijn gemaakt door leerlingen van Gian Lorenzo Bernini. Ze dragen elk een wapen van Christus, voorwerpen die te maken hebben met de lijdenstijd van Jezus.

De laatste twee beelden aan de oeverzijde van de brug zijn geen engelen, maar twee kerkelijke heren.

Langzaam wandelen we terug naar de verzamelplaats bij het Palazzo di Giustizia, waarna we moe van van alle opgedane kennis terugreden naar ons hotel in Aranova. Helaas hebben we bezoek mogen brengen aan de Sixtijnse kapel in het Vaticaan.

(Wij verlieten Rome en kunnen er terugkeren, maar Adam en Eva verlieten het Paradijs voor altijd.)

                        Zie vervolg: HOOGTEPUNTEN VAN ITALIË. BOLSENA. (DEEL 6)