HENDRIK DE ZEEVAARDER. (3)

HENRIQUI NAVEGADOR OF 

HENDRIK DE ZEEVAARDER. (3)

Hendrik de Zeevaarder werd op 4 maart 1394 in de stad Porto geboren als derde zoon van koning Johan I van Portugal en zijn vrouw Philippa van Lancaster. Zeevaarder was dus eigenlijk een bijnaam, en anders dan doet vermoeden was hij zelf geen groot reiziger. In Porto staat ook een fraai monument ter ere van hem.
Hij vergezelde zijn vader in diens strijd met de Moren en onderscheidde zich, samen met zijn broers, bij de verovering van de Noord-Afrikaanse stad Ceuta in 1415. Ceuta was een rijke stad, daar het een eindpunt was van handelskaravanen uit West-Afrika, maar nadat de stad in christelijke handen was gevallen droogde deze bron van inkomen op. Hendrik kwam hier in aanraking met kooplieden uit Timboektoe en door hun verhalen en koopwaar kwam hij op het idee on Guinea (Equatoriaal-Afrika) via de zee te bereiken.

Hij werd uitgeroepen tot Grootmeester van de rijke Orde van Christs en vestigde te Sagres, nabij Kaap St. Vincent, een nautisch centrum. Hij liet hier mensen samenkomen die expert waren op het gebied van navigatie, cartografie, astronomie en instrumentmakers die naderen weer onderwezen in hun kennis. Zo ontstond in feite de eerste zeevaartschool, Vila do Infante. Hij was de kracht achter de scheepsbouwers, die schepen bouwden voorde reizen, maar ook stond hij openen voor vernieuwingen. Het karveel werd het meest gebruikte schip. Verder eiste hij van zijn kapiteins dat ze een kompas gebruikten en een logboek bijhielden waarin ze hun ervaringen moesten noteren, zodat de kaarten makers de kustlijn van West-Afrika konden tekenen.

Vanuit Lagos (Algrave) werden expedities uitgezonden met als doel de Afrikaansekust zuidwaarts te onderzoeken, maar veel Portugese zeevaarders kwamen niet verder dan Kaap Bójador, net onder de 27 ste breedte graad. Het zou het einde van de wereld zijn met kokende zeeën en alles levenloos aan de kust. Zij geloofden nog een wereld die plat zou zijn. Veel schepen weken dan ook uit naar een andere richting en zo kolonialliserden ze de Canarische Eilanden, Madeira en de Azoren.


Hendrik zwaar verbolgen over het feit dat zijn schippers niet verder voeren dan Kaap Bójador stelde , in 1433, een gezant aan Gil Eannes met de opdracht de kaap te ronden, maar ook hij faalde. Wat Hendrik hem boven het hoofd liet hangen blijft een vraag, een rijke beloning of - - ? Maar in 1434 werd Eannes opnieuw uitgezonden. Hij ontdekte wel geen menselijk leven maar bracht enige planten mee.

Uiteindelijk ronden de Portugezen in 1435 Kaap Bójador en bereikten in 1436 Baldaya Rio de Oro. In 1437 raakten de Portugezen in oorlog met Tanger en raakten ze de stad Ceuta kwijt.
Pas in 1441 werden er in opdracht van Hendrik weer reizen ondernomen tot verdere ontdekking van de Afrikaanse kust en zo ontstond de bloeiende slavenhandel tussen Portugal en West-Afrika. Op Arquin werd in 1448 een fort gebouwd dat een centrum van de slavenhandel werd.




In 1448 kwam het tot een burgeroorlog in Portugal die Alfons V wist te winnen, waarna er weer een strijd uitbrak met Castilië (Spanje) over het beheer over de Canarische Eilanden.
In 1455 werden zodoende er pas weer ontdekkingsreizen ondernomen. In 1460 werden nog de Kaapverdische Eilanden ontdekt.
Hendrik de Zeevaarder heeft, zonder zelf te varen, de grondslag gelegd voor de wereldhandel van Portugal en de bloei ervan als koloniale mogendheid en nieuwe wegen voor de scheepvaart open gelegd. Helaas werd dit allemaal bekostigd met opbrengst uit de slavenhandel.
In 1460 op 13 november (550 jaar geleden) overleed Hendrik de Zeevaarder te Sagres op 66 jarige leeftijd en liet een stempel achter op de geschiedenis der ontdekkingsreizen en de zeescheepvaart.