VANILLE-PLANT EN VRUCHTEN.

 

    GEUR EN SMAAK ZIJN 

    GEWOON GEWELDIG,

           MAAR DUUR.

VANILLE.

De vanilla-planifolia is een soort orchidee en is inheems in Mexico en Belize, maar komt ook voor in Indonesië en op het eiland Madagaskar.

Het is een tot 15 meter lange klimplant met vingerdikke, vlezige stengels en witte, tot ranken omgevormde luchtwortels.

De verspreid staande, bijna zittende, lancetvormige, gladde bladeren zijn 8 tot 24 centimeter lang en 2 tot 8 centimeter breed. Ze bezitten haast onzichtbare nerven.

De planten dragen pas na drie jaar voor het eerst bloemen.

De bloemen groeien in korte, schermvormige trossen.

De bloemdekbladen zijn 4 tot 7 centimeter lang en groenachtig tot lichtgeel van kleur.

Het binnenste bloemdekblad is korter en is opgerold tot een koker met een gegolfde rand

De buitenste bloemdekbladen zijn meestal tegen dit kokervormige bloemdekblad aangedrukt.

De bloemen gaan slechts één dag mee en moeten ´s ochtends handmatig worden bestoven als er fruit gewenst is. 

De planten zijn zelfbestuivend en de bestuiving vereist eenvoudigweg een overdracht van het stuifmeel van de helmknop naar het stigma. 

Deze handmatige bestuiving wordt door vrouwen uitgevoerd, die per dag ruim 900 bloemen bestuiven met de hand.

Na de bestuiving duurt het ongeveer negen maanden eer de vrucht volledig volgroeid is en geoogst kan worden.

Vind er geen bestuiving plaats dan valt de bloem de volgende dag af. In het wild is de kans op bestuiving 1%, dus om een gestage fruitstroom te krijgen, moeten de bloemen met de hand worden bestoven wanneer ze in de tuinderijen worden gekweekt.

De vruchten, die botanisch gezien bessen zijn, zijn hangend, staafvormig en 10 tot 30 centimeter lang en 0,5 tot 1,5 centimeter dik.

Alleen volwassen planten, die over het algemeen drie meter lang zijn dragen vruchten.

Uiterlijk lijken ze op grote sperziebonen.

Als de vruchten zijn volgroeid duurt het rijpen van groen naar geel ongeveer vijf maanden, waarna ze worden geoogst, verhit en uitgehard.

Het uitharden van de vruchten gebeurt in de buitenlucht, waarbij de te drogen vruchten regelmatig worden gekeerd om schimmel te voorkomen. Dit proces kan drie tot zes maanden duren.

Het uitharden fermenteert en droogt de peulen terwijl het verlies van etherische oliën wordt geminimaliseerd.

Vanille-extract wordt verkregen uit deze delen van de plant.

De uitgeharde vruchten bevatten inwendig tienduizenden zeer kleine, zwarte zaden, die de smaak en de geur geven.

Vanille is het op een na duurste kruid, gemeten in termen van gemiddelde prijs per gewichtseenheid, na saffraan, omdat het kweken van de vanillezaaddozen arbeidsintensief is.

Dat is te verklaren omdat in de teeltgebieden buiten Mexico de natuurlijke bestuivers, gespecialiseerde bijen van het soort Melipona beecheii, ontbreken, waardoor iedere bloem met de hand moet worden bestoven.

Daarbij komt dat van de bloemtros telkens maar één bloem per nacht open gaat.

Ook bij het uitharden moet steeds de buitentemperatuur gecontroleerd worden, daar een koude nacht de gehele oogst kan laten mislukken. 's Nachts worden de vruchten in luchtdichte vaten bewaard om het kostbare aroma te behouden.
 

Bij het vermeerderen van de vanille-orchideeën uit stekken of het oogsten van rijpe vruchten, moet ervoor worden gezorgd dat contact met het sap van de stengels van de plant wordt vermeden. Het sap van de meeste soorten vanille-orchidee dat uit afgesneden stengels komt of waar de peulen worden geoogst, kan matige tot ernstige dermatitis veroorzaken als het in contact komt met de blote huid. Door het aangetaste gebied met warm zeepwater te wassen, wordt het sap effectief verwijderd in geval van onbedoeld contact met de huid.