.png)
EEN ZEEKAART VAN DE
ZEELIEDEN LEVEND OP DE
MARSHALL EILANDEN.
STOKKAART OF MEDDO.
Een stokkaart is een primitieve zeekaart bestaande uit een netwerk van de hoofdribben van de kokosbladeren en/of dunne latjes, zodanig samen gesteld dat de richting en kruispunten van deze stokjes een oriëntatie voor de navigator vormen.
Eilandlocaties werden vertegenwoordigd door aangehechte kaurieschelpen of stukjes koraal.
Stokkaarten werden voor namelijk gebruikt door de zeelui van de Marshalleilanden in de Stille Oceaan.
De Marshalleilanden is een verspreide groep van 1150 veelal lage eilandjes langs lintvormige riffen verspreid over 37.500 vierkante mijl oceaan. De voornaamste riffenvormen twee gordels atollen, die ongeveer 130 mijl van elkaar verwijderd liggen en zich in de richting NNW uitstrekken.
(Stokkaart van een eilandengroep in de Marshall Archipel, Micronesië. Zij laat de onderlinge ligging van vier eilanden in deze groep zien, evenals de verstoring van de oceaandeining tussen de eilanden. De afstand tussen Namorik en Jaluit is ongeveer 170 km.)
De oostelijke gordel wordt de zonsopkomstgordel genoemd, de westelijke de gordel van zonsondergang.
De eilanden worden door de invloed van de winden en stromen klimatologisch verdeeld. De noord-oost passaat waait van december tot maart, terwijl er van juli tot november zwakkere wind uit zuidelijke en zuidoostelijke richtingen komt, het seizoen voor de zeereizen van de lokale vaartuigen.
Verder liggen de Marshalls dwars in de Equatoriale Tegenstroom. Een en ander veroorzaakt bepaalde golfpatronen, rafelingen, ombuigende en teruggekaatste deining, waterverkleuringen enz., die herkenbaar zijn en een aanwijzing kunnen geven met betrekking tot de positie van de waarnemer.
De eilandbewoners hebben zich deze kennis eigen gemaakt; de concrete uitdrukking hiervan vormen de stokkaarten.
Zij zijn uit persoonlijke ervaring en herinneringen vervaardigd, maar ook wel van oudere stokkaarten gekopieerd en met eigen waarnemingen aangevuld.
Individuele grafieken varieerden zozeer in vorm en interpretatie dat de individuele navigator die de kaart maakte de enige persoon was die deze volledig kon interpreteren en gebruiken.
Daarbij leerden aankomende zeelieden lange keerzangen, waarin reisduur en waar te nemen verschijnselen waren vastgelegd.
(Stokkaart met de belangrijkste eilandjes.)
Het juiste gebruik van de stokkaarten is door Westerlingen echter nimmer geheel doorgrond, mede omdat de gebruikers ter bescherming van hun beroepskennis over dit gebruik weinig mededeelzaam waren. Het blijkt dat de primitieve navigatie beheerst werd door wind, weer en golven en dat de kennis van de meest ervaren stuurlieden onvoldoende was voor reizen buiten de gordels van 'zonopkomst' en 'zonsondergang'.
Het gebruik van de staafdiagrammen eindigde na de Tweede Wereldoorlog toen nieuwe elektronische technologieën navigatie toegankelijker maakten en per kano minder reizen tussen de eilanden werden gemaakt.
Eilandlocaties werden vertegenwoordigd door aangehechte kaurieschelpen of stukjes koraal.
Stokkaarten werden voor namelijk gebruikt door de zeelui van de Marshalleilanden in de Stille Oceaan.
De Marshalleilanden is een verspreide groep van 1150 veelal lage eilandjes langs lintvormige riffen verspreid over 37.500 vierkante mijl oceaan. De voornaamste riffenvormen twee gordels atollen, die ongeveer 130 mijl van elkaar verwijderd liggen en zich in de richting NNW uitstrekken.
De oostelijke gordel wordt de zonsopkomstgordel genoemd, de westelijke de gordel van zonsondergang.
De eilanden worden door de invloed van de winden en stromen klimatologisch verdeeld. De noord-oost passaat waait van december tot maart, terwijl er van juli tot november zwakkere wind uit zuidelijke en zuidoostelijke richtingen komt, het seizoen voor de zeereizen van de lokale vaartuigen.
Verder liggen de Marshalls dwars in de Equatoriale Tegenstroom. Een en ander veroorzaakt bepaalde golfpatronen, rafelingen, ombuigende en teruggekaatste deining, waterverkleuringen enz., die herkenbaar zijn en een aanwijzing kunnen geven met betrekking tot de positie van de waarnemer.
De eilandbewoners hebben zich deze kennis eigen gemaakt; de concrete uitdrukking hiervan vormen de stokkaarten.
Individuele grafieken varieerden zozeer in vorm en interpretatie dat de individuele navigator die de kaart maakte de enige persoon was die deze volledig kon interpreteren en gebruiken.
Daarbij leerden aankomende zeelieden lange keerzangen, waarin reisduur en waar te nemen verschijnselen waren vastgelegd.
(Stokkaart met de belangrijkste eilandjes.)
Het juiste gebruik van de stokkaarten is door Westerlingen echter nimmer geheel doorgrond, mede omdat de gebruikers ter bescherming van hun beroepskennis over dit gebruik weinig mededeelzaam waren. Het blijkt dat de primitieve navigatie beheerst werd door wind, weer en golven en dat de kennis van de meest ervaren stuurlieden onvoldoende was voor reizen buiten de gordels van 'zonopkomst' en 'zonsondergang'.
Het gebruik van de staafdiagrammen eindigde na de Tweede Wereldoorlog toen nieuwe elektronische technologieën navigatie toegankelijker maakten en per kano minder reizen tussen de eilanden werden gemaakt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten