WERELDERFGOED IN NEDERLAND. Ir D.F.WOUDAGEMAAL. (DEEL 5)

OUDE STOOMTECHNIEK NOG HEDEN IN GEBRUIK. (5)

Tussen 1917 en 1918 ontwierp ir.D.F.Wouda het huidige gebouw waarin het stoomgemaal nu staat in Lemmer. Sinds 1947 is het naar hem vernoemd als hoofdingenieur van de provinciale Waterstaat van Friesland. De fundering van het enorm grote en ruime gebouw rust op 1950 palen.

Het machinepark werd in 1919/20 geplaatst en bestond uit zes kolengestookte stoomketels, vier horizontaal geplaatste stoommachines en acht centrifugaalpompen. 
Elke stoommachine ie gekoppeld aan twee centrifugaalpompen.
Het geheel werd ontworpen door Ph. Dijkshoorn en gebouwd door de Machinefabriek Jaffa uit Utrecht. 
Op 7 oktober 1920 werd het gemaal geopend door koningin Wilhelmina.

Eigenlijk was het gebruik van stoom al ouderwets toen het gemaal werd gebouwd, maar aangezien de hoeveelheid elektriciteit die de dan elektrische aangedreven machinerie nodig zou hebben in lemmer nog niet leverbaar was, bleef er geen andere optie over.
In 1955 werden de kolen gestookte ketels vervangen door vier nieuwe ketels van da firma Werkspoor die in 1967 werden omgebouwd voor oliestook.
Het gemaal loost haar weggepompte water in het IJsselmeer.

Door het afsluiten van de Zuiderzee door de aanleg van de Afsluitdijk, de bouw van het gemaal Stavoren en de afsluiting van de Lauwerszee maakte dat het gemaal minder werd gebruikt.
Tot 1966 werd het gemaal gebruikt om het boezem waterpeil van Friesland op peil te houden in dit zelfde jaar werd het Hoogland-gemaal opgeleverd.

Sindsdien wordt het Wouda-gemaal maar enkele dagen per jaar ingezet om het geheel operationeel te houden.
Het gehele stoombedrijf heeft acht uur nodig om operationeel te zijn. Bij volle capaciteit draaiend kan het gemaal in twee dagen tijd het equivalent van de inhoud van het Sneekermeer leegpompen.
De pompcapaciteit bedraagt 4000 m³ per minuut.



Het Wouda-gemaal is het grootste stoomgemaal ooit gebouwd en kan worden beschouwd als een staaltje van vakmanschap van de Nederlandse waterbouwkunde. Het is een machtig wapen in de Nederlandse strijd tegen het water.
Door de klimaatverandering zal het gemaal bij zware en langdurige regenval van groot belang blijven.

Sinds 1998 valt het Wouda-gemaal onder het Werelderfgoed van UNESCO. Het gemaal is alleen te bezichtigen als het in bedrijf is.

( zie vervolg deel 6; De Beemsterpolder.)