WERELDERFGOED IN NEDERLAND. MOLENCOMPLEX KINDERDIJK-ELSHOUT. (DEEL 10)

WINDKRACHT OM WATER TE VERPLAATSEN. (10)

Nergens ter wereld kan men een molenlandschap vinden zoals in Kinderdijk. Op een zeer korte afstand staan er 19 watermolens bijeen, nl.:

8 molens van de Nederwaard;

8 molens van de Overwaard;

2 molens van de polder Nieuw-Lekkerkerk;

1 molen van de polder Blokweer.

De molens van de Nederwaard zijn stenen bovenkruiers met een overdekt scheprad. Zij werden gebouwd in het jaar 1738. De molens van de Overwaard en die van de Polder Nieuw-Lekkerkerk zijn achtkante bovenkruiers met riet bedekt en een overdekt scheprad. Deze werden gebouwd in 1740 met uitzondering van de achterste molen van de Polder Nieuw-Lekkerkerk welke werd gebouwd in 1761.

De molen van de polder Blokweer is een wipwatermolen met een open scheprad.

Het is het oudste type watermolen en ontwikkelde zich uit de standaardmolen. De eerste werden rond 1407 in het polderlandschap gebouwd. Ken merkend voor dit molen type is dat, het gehele bovenhuis met de staart draaibaar is.

Bij het type bovenkruier wordt alleen de kap met de wieken gedraaid.

De molens bij Kinderdijk zijn gebouwd vanaf het einde van de 15e eeuw, maar de huidige molens dateren bijna allemaal uit 1738 en 1740.

De molens zijn gebouwd om het water uit de laaggelegen polder omhoog te pompen. Onder in elke molen bevindt zich een scheprad, dat het water omhoog brengt, vaak met een hoogte verschil van 140 cm.

1. Rivier de Lek.

2. De Hooge Boezem van het Waterschap

    "De Nederwaard".

3. Rivier De Noord.

4. De Hooge Boezem van het Waterschap

    "De Overwaard".

5. De Lage Boezem van de Nederwaard.

6. De Lage Boezem van de Overwaard.  

De twee molengangen van de Nederwaard en de Overwaard vormen een internationaal toeristisch trekpleister en zijn alleen te voet of met de fiets te bereiken. Een molen vlak bij de ingang van complex is van binnen te bezichtigen.

Kinderdijk droeg vroeger de naam Elshout. De verandering van naam heeft met de Sint Elisabethvloed te maken uit 1421. Na de ramp spoelde bij de dijk waar de mensen hun toevlucht hadden gezocht een wiegje aan. Boven op het houten wiegje stond een kat die bij ieder golfslag het wiegje in evenwicht wist te houden. In het wiegje bleek een kindje te liggen dat nog leefde.
De dijk werd sindsdien Kinderdijk genoemd.

Een dijk was een van de menselijke kunstgrepen  die vanaf 1000 n.Chr. reeds werd toegepast op het veen- en moerasgebied in te dammen en bewoonbaar te maken. De vloed van 1421 maakte duidelijk dat er meer gedaan moest worden om deze zwakke gebieden met landbouwgronden en haar bewoners te beschermen. Zo werd besloten de polders te bemalen met behulp van door de wind aangedreven watermolens.

In 1868 werden er twee stoomgemalen gebouwd ter vervanging van de molens.Tegenwoordig hebben moderne gemalen de waterbeheersing overgenomen. Het J.U.Smitgemaal heeft een capaciteit van 1.350 m³ per minuut. Het Overwaard gemaal heeft een capaciteit van 1.500 m³ per minuut.
In 2001 is een derde bemalingstrap in gebruik genomen ook om nu bij hogere rivier waterstanden het water te kunnen lozen.

Al de molens en het gebied wat een bescherm dorpsgezicht is, vallen sinds 1997 onder het Werelderfgoed van UNESCO