.png)
'QUA PATET ORBIS'.
'ZO WIJD DE WERELD STREKT'. (1)
MARINIER.
Een marinier is een militair van de zeemacht die in het bijzonder is opgeleid en uitgerust voor het uitvoeren van landingsoperaties en het gevecht te land.
In bijna alle marines die over mariniers beschikken zijn deze ondergebracht in een apart korps.
In het bijzonder de VS beschikt over grote mariniers verbanden, die tot grootte van een divisie zijn georganiseerd. Deze hebben in de WO-II een overheersende rol gespeeld in de strijd tegen Japan.
Bij de Britse marine treden zij vooral op als commando's. Detachementen van mariniers dienen voorts aan boord van oorlogsschepen en zijn met bijzondere taken belast, zoals het geven van instructie aan het marinepersoneel in sport, excercitie en gebruik van handvuurwapens.
Mariniers kunnen ook worden opgeleid tot infanterist, kikvorsman, hulpduiker, parachutist en kanonnier.
DE VLOOT VAN DE REPUBLIEK DER ZEVEN VERENIGDE NEDERLANDEN.
De republiek der Zeven Verenigde Nederland, links de vlag en rechts het staatswapen, speelde in de zeventiende eeuw een belangrijke rol. het was het land met waarschijnlijk de grootste handels- en visserijvloot. Een belangrijke bron van inkomsten via de zeeën verkregen. De zee fungeerde als transportweg en als voedselbron. Grotere zeevarende naties als Frankrijk, Spanje, Portugal en Engeland, benijden de kleine Republiek om haar leidende handelspositie over de wereld. Vaal probeerde men in gewapende strijd de macht van de Republiek te breken en de handels- of vissersschepen te veroveren. Deze machtsstrijd had oorlogen tot gevolg en die werden dan ook voor een deel op zee uitgevochten.
( 'Jonge staande zeesoldaat'. Rijksmuseum.)
De zeilende oorlogvloten bestreden elkaar eerst met hun geschut. Daarna kwamen de schepen zo dicht bij elkaar dat ze geënterd konden worden.
Dan sprong 'het volk', de bemanning, over op het vijandelijke schip en ontstond een gevecht van man tegen man. tot de bevelvoerende officier was gesneuveld of zich overgaf.
De matrozen, de bemanning, die veelal van de handels- en visserijvloot kwamen, waren geoefend in het wenden en keren van schepen. De kanonniers die voortreffelijk met het geschut konden omgaan, waren geen infanteristen en dus ook niet geoefend in een man tegen man gevecht.
Dit bleek in vele zeeslagen die in die tijd werden gevoerd, dan ook een zwakke plek. Men had aan boord zeer goede zeelieden, maar het waren daarmee zeker geen goede soldaten!
Het was de opperbevelhebber van de vloot, luitenant-admiraal jonkheer Phillips van Dorp, die besloot in 1627 duizend soldaten over de schepen van zijn vloot te verdelen, om tijdens het entergevecht, het soldatenhandwerk van de matrozen over te nemen. Zij waren de voorlopers van de mariniers!
In 1648 kwam er een einde aan de Tachtigjarige Oorlog tussen de Republiek en Spanje. Dat betekende het einde van een lange kostbare strijd voor beide partijen.
Zoals na iedere oorlog werden onmiddellijk grote delen van het leger en de vloot ontslagen, om financiële redenen, zo verdwenen dus ook de zeesoldaten van het toneel.
De opheffing bleek echter van korte duur te zijn. Al in 1652 maakte de volgende tegenstander zijn opwachting voor de zeegaten van de Lage Landen: de Eerste Engelse Oorlog brak uit om de macht ter zee.
De oorlog begon goed voor de Republiek met een aantal gewonnen zeeslagen in 1652. Maar door overwinningen van de Engelse admiraals Blake, Monk en Deane in de Driedaagse Zeeslag in het voorjaar van 1653 kon de Hollandse en Zeeuwse kust geblokkeerd worden. Bij gebrek aan enigszins geoefende zeesoldaten werden lichtingen van het landleger aan boord gebracht. Mede hierdoor boekte Maarten Harpertszoon Tromp in augustus 1653 een krappe overwinning in de beslissende Slag bij Terheijde.
(Maarten Harpertszoon Tromp.)
Het optreden van de ingescheepte nieuwbakken scheepssoldaten stelde echter ernstig teleur. Dit werd veroorzaakt doordat de soldaten veelal zonder kader aan boord waren gekomen en aan boord eigenlijk niemand met hen bemoeide, laat staan de leiding op zich nam, waardoor er weer conflicten met de vaste bemanning ontstonden.
De grootste boosdoener was echter de zeeziekte! Het gros van de soldaten lag voor pampus in het vooronder. Tot overmaat van ramp sneuvelde Tromp in deze zeeslag.
Toen in 1664 een tweede oorlog met Engeland dreigde, plaatsten de Staten-Generaal 4.000 infanteristen van het Staatse leger, de landmacht van 17e en 18e eeuw, op de schepen van de vloot en noemden dit het "corps de marine". In de eerste zeeslag van de Tweede Engelse Oorlog (1665-1667), bij Lowestoft op 13 juni 1665, leed de Staatse vloot een forse nederlaag.
Er werden echter een paar wijze lessen geleerd:
1. Bij het samenstellen van een oorlogsvloot moest men geen koopvaarders meer inhuren zoals tot dan in grote aantallen was gedaan. Op het beslissende moment van een zeeslag werden de gezagvoerders beducht voor hun eigen hachje of het behoud van hun schip en lieten het afweten.
2. Ook diende de vloot eerst samen te oefenen, dat was ook nooit eerder gebeurd.
3. De soldaten moesten onder het gezag van hun eigen kader blijven, officieren en onderofficieren moesten dan ook mee aan boord.
4. De soldaten moesten zeebenen hebben of anders gezegd moesten reeds gevaren hebben.
(Een musketier.)
De oorlog begon goed voor de Republiek met een aantal gewonnen zeeslagen in 1652. Maar door overwinningen van de Engelse admiraals Blake, Monk en Deane in de Driedaagse Zeeslag in het voorjaar van 1653 kon de Hollandse en Zeeuwse kust geblokkeerd worden. Bij gebrek aan enigszins geoefende zeesoldaten werden lichtingen van het landleger aan boord gebracht. Mede hierdoor boekte Maarten Harpertszoon Tromp in augustus 1653 een krappe overwinning in de beslissende Slag bij Terheijde.
Het optreden van de ingescheepte nieuwbakken scheepssoldaten stelde echter ernstig teleur. Dit werd veroorzaakt doordat de soldaten veelal zonder kader aan boord waren gekomen en aan boord eigenlijk niemand met hen bemoeide, laat staan de leiding op zich nam, waardoor er weer conflicten met de vaste bemanning ontstonden.
De grootste boosdoener was echter de zeeziekte! Het gros van de soldaten lag voor pampus in het vooronder. Tot overmaat van ramp sneuvelde Tromp in deze zeeslag.
Toen in 1664 een tweede oorlog met Engeland dreigde, plaatsten de Staten-Generaal 4.000 infanteristen van het Staatse leger, de landmacht van 17e en 18e eeuw, op de schepen van de vloot en noemden dit het "corps de marine". In de eerste zeeslag van de Tweede Engelse Oorlog (1665-1667), bij Lowestoft op 13 juni 1665, leed de Staatse vloot een forse nederlaag.
Er werden echter een paar wijze lessen geleerd:
1. Bij het samenstellen van een oorlogsvloot moest men geen koopvaarders meer inhuren zoals tot dan in grote aantallen was gedaan. Op het beslissende moment van een zeeslag werden de gezagvoerders beducht voor hun eigen hachje of het behoud van hun schip en lieten het afweten.
2. Ook diende de vloot eerst samen te oefenen, dat was ook nooit eerder gebeurd.
3. De soldaten moesten onder het gezag van hun eigen kader blijven, officieren en onderofficieren moesten dan ook mee aan boord.
4. De soldaten moesten zeebenen hebben of anders gezegd moesten reeds gevaren hebben.
DE OPRICHTING.
Midden augustus 1665 dienden de Raadspensionaris Johan de Witt (links), die las regeringsvertegenwoordiger met luitenant-admiraal Michiel de Ruyter (rechts) had gevaren en de admiraal zelf, een conceptresolutie over het regiment zeesoldaten bij de Staten-generaal in.
De Witt en de Ruyter moesten hun ideeën nog mondeling toelichten, maar daarna kon de resolutie van 10 december 1665 het 'Regiment de Marine' worden opgericht.
Een vast regiment bevaren soldaten, in betaling bij de Staten-Generaal en niet bij de Admiraliteiten, toegerust voor de dienst ter zee! Werd er niet gevaren dan lagen zij in garnizoen in de 'zeeplaatsen', dus direct bij de hand als de vloot werd uitgerust.
(Een musketier.)
De staatsman en de vlootvoogd bleken de uitgangspunten van hun 'corps' zo ijzersterk geformuleerd te hebben dat ze nu nog steeds van kracht zijn!
Zo is 10 december nog steeds de verjaardag van het Korps mariniers.
Als eerste commandant van het regiment mariniers, dat uit negentien compagnieën zou bestaan, werd benoemd kolonel Willem Joseph, baron van Ghent.
De compagnieën werden uitgerust met 'moderne' wapens.
De mariniers ontvingen de bedrijfszekere musketten met vuursteensloten, die ook bij nat weer en op zee te gebruiken waren. Ze kwamen in plaats van de verouderde typen die nog met een lont moesten worden afgevuurd en natte lonten branden niet.
TOCHT NAAR CHATHAM EN VERDERE INZET.
In juni 1667 nam het regiment mariniers deel aan de beroemde 'Tocht naar Chatham' op de rivier Rochester, bij de Engelsen bekend onder de naam 'Battle of Medway'.
Opperbevelhebber was admiraal De Ruyter.
Het voorste eskader dat de rivier daadwerkelijk opvoer, en al het werk moest doen, stond onder bevel van de commandant van het mariniersregiment, kolonel Van Ghent, die inmiddels tot luitenant-admiraal was bevorderd.
De mariniers bouwden van meet af aan een reputatie op van betrouwbaarheid en onmisbaarheid.
Waren er in 1665 nog maar 2.000 man, tijdens de Tweede Engelse Oorlog waren er al twee regimenten en nog vele losse compagnieën met een totale sterkte van 5.000 man.
Nadat enige acties ter zee het gevaar van een Engelse landing op onze kust was verdwenen, werden ter ondersteuning van het zwakke Staatse Leger de mariniers en matrozen ingezet bij de verdediging van de Hollandse Waterlinie. Zij trokken daarbij met succes op tegen de Franse troepen van Lodewijk de 14e, die de Republiek in 1672 waren binnengevallen. Het gevaar dat de vijand zou doorstoten tot in het hart van Holland was groot en aan onder andere de mariniers werd de moeilijke taak toevertrouwd om de Fransen de doortocht door het ondergelopen gebied te beletten.
Hier was het dat de mariniers van kolonel Palm van zich deden spreken door de herovering van de vesting Naarden.
Van Palm had Van Ghent opgevolgd die sneuvelde in de zeeslag bij Solebay op 7 juni 1672. Palm zelf raakte in de slag bij Seneffe op 11 augustus 1674 zwaar gewond en stierf in Bergen/Mons op 19 augustus 1674.
NAAM REGIMENT, BETALING EN VREDESTIJD.
De regimenten werden meestal genoemd naar de naam van de commandant/eigenaar van het betreffende regiment. Zoals bijvoorbeeld; het regiment Palm of het regiment Fourgeoud.
Vanouds waren het de compagniecommandanten die een contract met de Staat hadden.
De Staat betaalde aan de compagniecommandant de salarissen voor iedere man en de kosten voor kleding, bewapening, transport en onderdak.
De compagniescommandant moest als een soort zelfstandige ondernemer zijn compagnie dan verder zelf onderhouden. Deed hij dit zuinig dan kon hij de winst in eigen zak steken. Zat de Staat echter krap bij kas dan moesten de commandanten wel de salarissen en degelijke voorschieten.
In vredestijd werden de meeste soldaten naar huis gestuurd en bleven er slechts kernen van regimenten over.
In tijden van oorlog of wanneer er in het buitenland moest worden opgetreden, zoals in Spanje tijdens de Spaanse Successieoorlog (1702-1714), dan werden de regimenten zo snel mogelijk weer op sterkte gebracht.
Tijdens deze oorlog waren er zelfs drie regimenten mariniers die samen met de Engelse mariniers in 1704 Gibraltar hebben veroverd.
Hoeveel troepen er opgetrommeld werden hing af van de behoefte en de financiële draagkracht van de Staten-Generaal.
Na de Vrede van Utrecht in 1713 liep de omvang van de drie regimenten terug tot de vredessterkte van zo'n 600 man. De Republiek speelde als zeemogendheid geen rol meer op het internationale politieke vlak. Ook het laatste regiment, dat detachementen leverde aan de weinige schepen die de vloot nog had, werd in 1745 opgeheven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten