ADMIRALITEITSSTEDEN VAN NEDERLAND. (DEEL 3)

DE TIEN HISTORISCHE ADMIRALITEITSSTEDEN. (3)

HOORN.

De Admiraliteit van het Noorderkwartier werd in 1573 tegelijk met die van Maze opgericht.

Vanaf 1597 zetelde de raad om beurten in Hoorn en Enkhuizen. Tot het midden van de achttiende eeuw werden in Hoorn nog linieschepen gebouwd, maar gaandeweg liet de admiraliteit de bouw daarvan steeds meer over aan de Amsterdamse werf.

In de achttiende eeuw verzandde de haven van Hoorn, waardoor de handelsschepen doorvoeren naar Amsterdam of naar Zaandam.

Ook voor de marine werd de haven minder aantrekkelijk. In 1830 werd Hoorn, toen nog alleen een sloepenwerf, door de marine als werflocatie en marinehaven opgeheven.

Dat wat nog getuigd van de Admiraliteit in Hoorn is het Admiraliteitspoortje bij het Kerkplein.

Boven de ingang het wapen van de admiraliteit de twee gekruiste ankers met daarop in het midden het wapen van stad Hoorn.

ENKHUIZEN.

Om in de Sint Pietershaven bij de admiraliteitswerf te komen, moesten de marineschepen door de Rommelhaven, de Nieuwehaven, de Kuipershaven en het Oorgat, een trajet met drie bruggen en twee bochten van negentig graden, wat voor marinedoeleinden bezwaarlijk was.






Eind 17de eeuw raakte Enkhuizen ook economisch in verval. De oorlogen met Engeland, het verzanden van de havenmond en de concentratie van de handel op Amsterdam, zorgden ervoor dat Enkhuizen veel marineactiviteiten kwijt raakte.
Enkhuizen werd tegelijk met Hoorn in 1830 als marinelocatie opgeheven.
  

DOKKUM.

De Friese admiraliteit, opgericht in 1597, werd aanvankelijk gehuisvest in het oude raadhuis van Dokkum.

In 1618 verhuisde de organisatie naar 'Het Admiraliteitshuis'.

In de haven waren voorzieningen aanwezig die de Friese Admiraliteit nodig achtte voor twee oorlogsschepen die de Wadden onder controle moesten houden.

De stad ontbeerde echter een grote werf en magazijnen, terwijl het Dokkumerdiep aan verzanding onderhevig was.

Al in 1603 werd een eerste voorstel gedaan om de admiraliteit naar Harlingen te verplaatsen. Dit vond uiteindelijk daadwerkelijk plaats in 1645.

( De fraaie ingang met opgaande trap en boven de deur het wapen van de Admiraliteit van het admiraliteitsgebouw in Dokkum.)

HARLINGEN.

In 1580 was de haven van Harlingen uitgediept en in 1600 werd de Zuiderhaven aangelegd.

Al lang voor de verhuizing van Dokkum naar Harlingen in 1645 werden er schepen voor de Friese admiraliteit gebouwd en uitgerust.

Bijna twee eeuwen lang was Harlingen een marinestad met uitgebreide walvoorzieningen en scheepsbouwfaciliteiten.

In de 18de eeuw had de admiraliteit veel last van de economische crisis in Friesland, maar tijdens de Vierde Engelse Oorlog 91780-1784) werd de werf nog van één tot vier hellingen uitgebreid. Toch bleef de admiraliteit armlastig en al in de Bataafse-Franse Tijd (1795-1813) werden de faciliteiten van de hand gedaan.

                                 ( De fraaie trapgevel van het admiraliteitsgebouw in Harlingen.)

Tegenwoordig is Den Helder de marinehaven van Nederland.

Note; Gegevens over de admiraliteitssteden gedeeltelijk overgenomen uit het tijdschrift special  'Alle Hens' 2013 van de Koninklijke Marine 525 jaar.