DE KRIS UIT INDONESIË. (Deel 2)

DE KRIS UIT INDONESIË. (2)

HET MATERIAAL.

Men kan de krissen in twee groepen indelen afhankelijk van welk materiaal ze zijn gemaakt. De enen groep wordt gevormd door de krissen waarvan het lemmet bestaat uit glad gesmeed staal of ijzer, de andere groep waarvan het lemmet is samengesteld uit stroken metaal van verschillende kwaliteit. De meest kostbare krissen zijn samengesteld uit stroken nikkelhoudend meteoorijzer.

(Een zeer fraaie oude kris uit Bali.)


Op Java zijn enige meteorieten gevonden en een groot stuk meteoriet ligt bij de kraton van Solo. Men noemt dit het; 'ijzer van de goden' en brengt er ook offers aan.
Voor het verbinden van gewoon ijzer aan de stroken nikkel houdend ijzer is een speciale techniek vereist, waarbij beide soorten volgens een bepaalde volgorde op elkaar aaneen gesmeed worden. Dit is het geheim van de smid!






MODELLEN.

Het lemmet van de kris is recht of gegolfd van vorm, waarbij beide vormen zijn afgeleid van de mythische slang, de naga. Het rechte lemmet symboliseert de rustende slang en het gegolfde lemmet de slang in beweging. Op Java bestaat er een sterke relatie tussen de kris en de slang. Om de magische kracht van de kris te vergroten, smeert de Javaan deze in met het inwendige van een slang.



De meest voorkomende versiering van het gevest van de kris is de vorm van een mens, dier of vogel. Vooral de leeuwenkop is een geliefde afbeelding. Maar veelal komt men ook afbeeldingen tegen uit de mythologie, halfmens, half dier. Door de opkomst van de islam op Java versoberde snel al de versieringen aan de schede en gevesten.







Bij de Balinezen welke hindoe van geloof zijn, wat niet verward moet worden met het hindoe geloof in India, zijn de krissen juist rijk versierd. Vaak gaat de versiering van de schede volledig over in de schoen, de afsluitrand aan de bovenzijde van de schede, en het gevest.

Veelal wordt de kris rijk versierd met koper- of zilverbeslag en voorzien van bloemen- en planten motieven. Vaak bestaat het geheel uit fraai houtsnijwerk met afbeeldingen uit mythische vertellingen van de Barung, waarin ook een krissen dans wordt opgevoerd.

( Een Balinese kris gedragen op een bruiloft.)

Ook hier wordt de kris gedragen bij tempelceremonies of bruiloften achter in de gordel of zoals bij een huwelijk achter op de rug met het gevest achter de rechter schouder.

De oude traditie van de Kris gaat zowel op Java als op Bali langzaam verloren. Veel van deze erfstukken komen op de antiekmarkt terecht omdat men er geen waarde meer aan aan deze traditie hecht of omdat men geld nodig heeft. Echte fraaie modellen moeten dan ook een aardige prijs opbrengen en dan is het nog wat de gek er voor geeft.