HERFST EN DE KLEUREN.

 

In de gematigde klimaatzones kennen we vier jaargetijden. zomer, herfst, winter en voorjaar. Het is in de herfst of het najaar, een van deze vier seizoenen, dat de meeste loofbomen en andere blad dragende planten hun bladeren verliezen, nadat ze eerst van kleur zijn veranderd. Ondanks dat het in de herfst de temperaturen gaan dalen en het weer zeer wisselvallig kan zijn, heeft dit seizoen ook zijn charme.

Het woord herfst is afgeleid van het Oudnederlandse woord heruist, dat uiteindelijk uit het gereconstrueerde Proto-Germaans harbusta is ontstaan. Daarmee is het Engelse woord harvest, wat oogst betekend, een meer duidelijke verklaring, daar de herfst ook de tijd is van het oogsten, plukken, snijden en snoeien.

Op ons noordelijk halfrond begint de herfst op 23 september en eindigt met het begin van de winter op 22 december. 

Ga er eens op uit, vroeg in de ochtend, als er mist heeft gehangen boven de velden, en je krijgt de meest mooie kunstwerken van de natuur te zien. Kunstwerken van de spinnen.

Maar ook in de bosgebieden is veel schoonheid te vinden  onder de bomen tissen dode takken en mossen. 

Maar waarom verkleuren de bladeren in de herfst?  De prachtige oranje, gele en rode tinten die we op herfstbladeren van loofbomen zien. zijn eigenlijk al het hele jaar aanwezig in het blad. Ze worden in de zomer echter overstemd door de groene kleur van chlorofyl. Deze stof zorgt voor de groene kleur van de bladeren middels fotosynthese. Het absorbeert alle zichtbare kleuren die aanwezig zijn in het zonlicht, behalve de groene kleur.

Als aan het einde van de zomerperiode de dagen korter worden en de nachten langer, krijgen planten en bomen minder licht voor fotosynthese. Planten zetten onder invloed van zonlicht water en kooldioxide om in glucose en zuurstof en maken chlorofyl aan. Als er minder licht voor de fotosynthese is wordt er ook minder chlorofyl aangemaakt. Hierdoor worden de andere pigmenten, die eerder door het groenen pigment werden overschaduwd zichtbaar. 

Ook de temperatuur, en andere weersinvloeden zoals veel regen of erge droogte, zijn van invloed op de kleur van de bladeren. 

Als de temperatuur beneden de 5 graden Celcius komt, werken de wortels van de boom niet meer of minder goed. De boom moet van het blad af en zorgt er zelf voor dat de bladeren worden afgestoten. De boom maakt namelijk een randje met een kurkachtige stof tussen de takken en de bladeren, waardoor de bladeren afsterven zodra dit proces voltooid is. Voordat de bladeren afsterven, trekken de bomen het chlorofyl dat nog aanwezig is terug uit de bladeren en  slaan het op in de takken.

Bladeren verkleuren pas echt mooi en snel na een lichte nachtvorst. Ook regen doet de bladeren anders kleuren. Als de bladeren zijn gevallen, dienen ze weer tot voedsel voor anderen organismen.