MIDDELBURG ONTDEKKEN. GEVELS, GEVELSTENEN, SNIJRAMEN, ETC. (DEEL 3)

 

         EEN VAN DE TIEN STEDEN 

            IN NEDERLAND MET DE

   RUDOLFINISCHE KEIZERSKROON

                   IN HET WAPEN.

                                            DEEL 3.

MIDDELBURG ONTDEKKEN.

We verlaten de Markt en lopen de Stadhuistraat in en uit en gaan naar de Vlasmarkt en slaan even de Beddewijkstraat in. Gaan verder naar de Kromme Weele en steken de Seisbinnenbrug over naar de Seisstraat en het Seisplein. Lopen via de Wallensingel naar de Seismolen.

Met de klok mee Stadhuisstraat:

Zeilschip & Wapen van Middelburg. Stadhuisstraat 1.

Krijger & Wapen van Middelburg.

Stadhuisstraat 3.

Gevels in de Stadhuisstraat.

Triomfator? & afgemeerd schip.

Stadhuisstraat 3.

Met de klok mee:

De Vlasstraat.

Wapen van Zeeland. Vlasstraat 25.

Wapen van Middelburg. Vlasstraat 25.

Wapen van schuttersgilde Sint-Sebastiaan. Beddewijkstraat 15.

 

Van links naar rechts Kromme Weele.

Wapen van schuttersgilde Sint-Sebastiaan. nr.5.

Zakkendrager en wapens Zeeland en Veere. Nr. 8.

Dit is in dry duyven 1657.

Seisplein 1.

SEISMOLEN.

De Seismolen is een voormalige korenmolen aan het Seisbolwerk. Het is een ronde stenen stellingmolen die in 1728 is gebouwd en is daarmee van de nog aanwezige molens in Middelburg de oudste.

Na een zware storm in november 1940 en de daaropvolgende verwaarlozing kwam de molen in verval.

In 1955 werd de molen eigendom van de gemeente en werd het metselwerk hersteld. Pas na een restauratie in 200-2001 werd de molen weer maalvaardig.  In de molen welke een hoogte heeft van 8,6 meter bevinden zich 2 koppel 16der kunst-en 1 koppel 16der blauwe stenen. De molen heeft een vlucht van 26,00 / 26,15 meter.

De kap is gedekt met dakleer.

Boven de ingang van de molen staat in de deurboog het jaartal 1728.

Boven de deurboog zijn twee gevelstenen aangebracht; de bovenste in het wapen van Middelburg en daaronder een gevelsteen met vier wapenschilden; met de klok mee: Wapen van Parker. Wapen van Mr. Reigersberg, Wapen van Van de Blockery en het wapen van Coninck.

Hoe en wat deze personen te maken hebben met de molen is me niet bekend.

Van de Seismolen gaan we via het Armen Schutvlot naar Achter de Houttuinen en het Domburgs Schuitvlot, steken de Langvielebrug over naar de Lange Viele en slaan af  naar Plein 1940. Gaan verder naar de Gortestraat en de Gravenstraat slaan de Zusterstraat in om op de Sint-Janstraat uit te komen.

KLOVENIERDOELEN.

De Kloveniersdoelen zijn gelegen Achter de Houttuinen nr. 30. Het gebouw uit 1611 heeft een Vlaamse gevel.

In de middeleeuwen ontstonden er in Middelburg achtereenvolgens drie schutterijen, de Sint-Sebastiaan schutterij van de handboog, de Sint-Joris schutterij van de kruis-of voetboog en de geweerschutterij, genaamd Kloveniers, naar de clover. Deze laatste stond ook bekend als de schutterij van de bus, wat een gangbare naam was.

Deze schutterij werd opgericht in 1509 en maakte aanvankelijk gebruik van een schuttershof aan de zuidzijde van de Dam. Deze locatie voldeed echter niet en er was behoefte aan zowel een groter gebouw als een schietbaan. Om dit te verwezenlijken stelde het stadbestuur op 5 mei 1607 een bedrag van 700 Vlaamse pond, omgerekend een waarde toen van zes Hollandse gulden, ter beschikking om aan het einde van de Langeviele een nieuw schuttershof te bouwen. De Domburgse Watergang, die over dit terrein liep, werd overwelfd door de stad in 1610. In 1611 was het gebouw gereed en kon het betrokken worden door de Kloveniers.

De voorgevel, uitgerust met 36 sierankers, is opgetrokken uit baksteen met speklagen, rustend op een plint van zandsteen. De Vlaamse topgevel, boven het bordes, met twee voluten en wordt in drie delen verdeeld door twee waterlijsten.

In de gevel zijn twee gebeeldhouwde stenen aangebracht met de wapens van Middelburg en Zeeland.

De gevel wordt afgesloten met een gebeeldhouwde gevelsteen met twee haakbussen en kogels, verwijzend naar het gebruik door de Kloveniers. Boven deze steen staat een fronton met blank wapenschild en deze wordt bekroond door een vergulde adelaar. Het dubbele bordes is gebalustreerd met zandsteen, versierd met vier leeuwen en de wapens van Middelburg en Zeeland.

Van links naar rechts Domburgs Schuitvlot:

Wapen van Zeeland. nr. 1.

Huis naam De Blausel Mole. anno 1732 nr, 7.

In de drie poorten, vermoedelijk een huisnaam.

Lange Viele 57.

                          Vier vogels met snavel naar middelpunt. Plein 1940.

Van links naar rechts Gortstraat:

Zeilscheepje. nr. 45.

Verguld ornament?  nr. 32.

Zwart Paard anno 1579. nr. 58.

Met de klok mee: 

Roode haan. anno 1739. Gortstraat 58.

Snijraam, bloemenmand op slangen, met draperieën en kwastjes. Nr. 59.

De Halve Mane. Gravenstraat 7.

Phoenix. anno 1940.

Zusterstraat 29.

Een veel voorkomende afbeelding in de binnenstad van Middelburg. Een Phoenix herrijzend uit de as, verwijzend naar de wederopbouw van de stad na de WO-II.

Herdenkingssteen na brand 17 mei 1940. Sint Janstraat 9a.

De vergulde schoen. Sint Janstraat 58.

Nummer 16 had ook een Phoenix aan de gevel.

We gaan verder via de Vismarkt naar de Herenstraat om later op de Lange Delft uit te komen.

Wat anders kan je verwachten op een Vismarkt.

Vis. Vismarkt 3.

                                   Fruithandelaar. anno 1942. 

                                          Herenstraat 5.

Van links naar rechts Lange Delft:

Mercurius. nr. 3.

In de kleine kat. nr. 24.

De Pronte juffer. nr. 26.

Geen (tijd) zonder (strijd), Zandloper en strijdende mannen. Nr. 40.

Van links naar rechts Lange Delft:

Phoenix anno 1940 nr 57.

De nieuwe granaatboom. nr. 78.

Rijksappel. anno 1588. nr. 94.

Na de Lange Delft en de Nieuwstraat terug naar de Bierkaai en verder door naar de Rouaansekaai om de poort in te gaan naar Kuipers Poort. Hierna vervolgen we onze weg over de Rouaansekaai en steken de Spijkerbrug over om een kijkje te nemen op de Maisbaai en de Kinderdijk.

Van links naar rechts Nieuwstraat:

Sint Petrus. nr. 11.

Wapen van Zeeland en Middelburg. anno 1650 nr. 33.

KUIPERSPOORT.

De Kuiperspoort is een straat, gelegen achter de Rouaansekaai, waarvan de naam verwijst naar het kuipersgilde dat hier in de 17e eeuw gevestigd was.

De straat is te bereiken via een poort aan de Rouaansekaai.

Bij het betreden van de Kuiperstraat krijg je het gevoel eeuwen in de tijd terug te gaan.

Langs de nauwe straat die belegd is met kasseien staan de eeuwen oude panden, waaronder pakhuizen, welke dateren uit de tijd van de VOC.

Het poortgebouw dateert uit 1586 en werd in 1642 door het kuipersgilde aangekocht.

In de jaren 1970 werden de panden gerestaureerd waarbij de voorgevels behouden bleven. Zeventien van deze panden hebben de status van rijksmonument.

Van links naar rechts Kuiperspoort: Zicht op toegangspoort vanaf de Rouaansekaai; Het kuipersgildehuis en wijnpakhuis anno 1897; Woonhuizen aan de Kuiperspoort.

SPIJKERBRUG.

De Spijkerbrug is een ijzeren dubbele basculebrug en werd in 1853 gebouw over het Binnenkanaal als verbinding tussen de Rouaansekaai en de Kinderdijk.

De brug heeft ijzeren balustrades en rijkversierde raderen van het hefmechanisme, welke half boven het brugdek uitkomen.

Op de vier brugpijlers staan lantaarns.

                         

                          Wapen van de VOC Middelburg op de Maisbaai 2-12.

Met de klok mee Kinderdijk:

In de drie teertonnen. nr. 46.

Zeilschip. nr. 62.

De Kameel. nr. 82.

De Olifant. nr. 84.

Het verslag 'Middelburg ontdekken' sluiten we af met een serie afbeeldingen van snijramen en puilijsten, waarvan ik de notitie met straatnaam kwijt ben geraakt.

Met de klok mee : Twee fraaie ornamenten; Het Groote Huis; Het Klein en het Groot Avondmaal; 

De Groene Bock; De Brandewijnketel; De Groote Bruynvisch; Het Tweede Land van Belofte.

Met de klok mee: De Kleine Houttuinen; De Cleene Bruinvis; 't Groot Land van Belofte; 't Kleine Hemelrijk.

DE HOOP.

De Hoop is een voormalige koren- en pelmolen en is gelegen achter het Groene Woud. De ronde stenen stellingmolen werd gebouwd in1735 als pelmolen. Na de brand in 1753 werd De Hoop hersteld als koren- en pelmolen. Waarschijnlijk werd het bovenste deel van de molen iets lager hersteld, hetgeen het wat 'dikke' uiterlijk van de molen bepaald.

De molen bleef tot 1920 op windkracht in bedrijf, in dat jaar werd het binnenwerk er uit gebroken. 

De molen werd vervolgens omgebouwd tot meelfabriek waarbij een elektromotor het werk overnam.

Als gevolg van oorlogshandelingen in 1940 werd De Hoop zwaar beschadigd. In 1948 kwam de molen in eigendom van de gemeente Middelburg en werd in  1954 als stilstaand monument gerestaureerd.

In 1988 volgde een uitgebreide restauratie waarbij de molen weer draaivaardig werd, het binnenwerk keerde echter niet terug

De roeden van de molen hebben een lengte van ongeveer 24,8 meter en zijn voorzien van het Oudhollandse hekwerk met zeilen. De molen wordt in werking gehouden door vrijwilligers en dient heden als clubgebouw van vereniging Juliana Korpsen Middelburg.