OUDEWATER ONTDEKKEN. GEVELS, GEVELSTENEN, ORNAMENTEN, SNIJRAMEN, ETC. (DEEL 2)

 

 DE OORSPRONG VAN DE NAAM

          IS NIET BEKEND.

                           (DEEL 2)

OUDEWATER.

STADHUIS VAN OUDEWATER.

Het stadhuis van Oudewater is gelegen op de Visbrug en werd in 1588 gebouwd door Pieter Gerrtsz Paemburch.

Het bakstenen gebouw met natuurstenen banden en trapgevel is gebouwd in 1588, nadat het eerste stadhuis op dezelfde locatie zwaar beschadigd raakte gedurende de Oudewaterse moord.

Het huidige stadhuis werd gebouwd op de fundamenten van deze voorganger.

Op de eerste verdieping bevindt zich de vroegere Vierschaar, het gerechtelijk bestuur, die dienst deed tot 1811.

Verder bevinden zich op deze verdieping de vroegere raadszaal en de burgemeesterskamer. De tweede verdieping werd gebruikt door het gemeentelijk

apparaat.

Op het dak, enigszins verscholen achter de trapgevel aan de voorzijde, bevindt zich een klokkenkoepeltje met luidklok van Pierre Hemony uit 1699, waarmee raadsvergaderingen en rechtszittingen werden aangekondigd.

Het stadhuis werd in 1887 ingrijpend gerenoveerd nadat in de nacht van 21 op 22 augustus 1968 een hevige brand in het stadhuis was ontstaan en het ernstig beschadigde,

Het stadhuis werd nadien in de oorspronkelijke staat herbouwd, Daarbi werd de voormalige Vierschaar in gebruik genomen als Raadszaal en de voormalige raadszaal als trouwzaal.

De rand van het bordes wordt bekroond met vier wapendragende leeuwen. De meest voor de hand liggende verklaring voor de wapens is, dat het wapens zijn van de burgemeesters van het jaar 1588, Pieter Gerritsz Paemburch, Jan Jacobsz Coorn, Huijch Willemsz van Swieten en Sebastiaen Adriaensz.

Maar hun wapens zijn niet op het bordes afgebeeld. De nu aanwezige wapens zijn zelfs niet te herleiden naar welke familie dan ook. Het blijken niet op originele wapen schilden te gaan, maar fantasie wapens.

Vermoedelijk zijn de originele wapens door weersomstandigheden niet meer herkenbaar geworden.

Aan de voorzijde van het bordes staat het wapen van Holland afgebeeld.

Aan de gevel staat in het midden Vrouwe Justitia afgebeeld met daaronder drie wapenschilden van de steden Delft, Oudewater en Alkmaar.

De afbeelding van Vrouwe Justitia wijst op een belangrijk onderdeel van de stadsrechten, namelijk het recht op hoge jurisdictie dat het stadsbestuur bezat. Deze drie steden wapens verwijzen naar het oude stedenverbond dat al uit de middeleeuwen dateerde.

Burgers uit deze steden konden in de andere steden die onder het verbond vielen, burgerrechten laten gelden.

Vanaf de Visbrug slaan we de Kapellerstraat in om bij het klooster uit te komen.

Hierna vervolgen we de zwerftocht door de stad en steken regelmatig de Oude Gracht over, waarin de oude stad zich weerspiegeld.

Van links naar rechts: Kapellerstraat;

Sint Antonius Patronaat anno 1916

nummer 1.

Ursulakapel. Wapen Oudewater nummer 24.

Engel. St, Franciscus Gesticht. nummer 26.

Links: Steenhamer. Oost-IJsselkade 15.

IJsselvere  3; Het wapen van Haarlem.

We wandelen verder via de Zuiderwal naar de Oost-IJsselkade en volgen deze naar de Cosijnbrug met een zicht op de in verte gelegen Grote of Sint Michaëlskerk. Steken even de brug over naar IJsselvere, keren terug en gaan via de Havenstraat na het oversteken van de Oude Gracht naar de Peperstraat en verder naar de Markt.

.

Met de klok mee: Wapen van Craeyesteyn - Bronckhorst. anno 1646. Markt Oostzijde 2.

Trapgevel met afbeelding van Vrouwe Fortuna, Markt Oostzijde 14. Een verwaarloosde gaper, Zoete broodjes bakker, Twee boeren, Markt Oostzijde 12,

GROTE OF SINT MICHAËLSKERK.

De Grote of St. Michaëlskerk is een gotische hallenkerk. De hallenkerk kwam in de 15e eeuw tot stand door de uitbreiding van een gotische kruiskerk, die op zijn beurt in de 13e eeuw een romaanse voorganger had vervangen.

De drie beuken worden overdekt door houten tonggewelven. De sacristie aan de zuidzijde van het koor dateert uit de 16e eeuw en wordt overdekt door ster- en netgewelven. De kerk kwam in 1572 in protestantse handen.

De kerk heeft een 14e eeuwse toren, de Stadstoren, met een gewolfd zadeldak, een in deze streken ongewoon type, dat bovendien haaks op de kerk staat.  De toren had oorspronkelijk een verdedigende functie. Het naoorlogse carillion bevindt zich in een dakkapel uit 1601 en vervangt een ouder carillon, dat in de kerk tentoongesteld staat.

Met de klok mee: Timmermansgereedschap Donkere Gaard 1; Engel met zwaan, Rodezand 32;

Snijraam met een vergulde beker; Vrouwenkop Wijdstraat 11; Een mooi erkertje; Snijraam met anker.

De gevels staan niet voorover van ouderdom, maar zijn zo gebouwd, om te voorkomen dat de last die met de hijsbalk omhoog gehesen wordt niet tegen de gevel aanstoot.

Om een stop te maken in Oudewater, was de moeite waard. De Oude Gracht slingert zich door het oude centrum langs kades met oude pandjes die ieder hun eigen geschiedenis hebben.

Zonder meer een stukje mooi bewaard erfgoed.