MONNICKENDAM ONTDEKKEN. GEVELS, GEVELSTENEN. ORNAMENTEN, SNIJRAMEN ETC. (DEEL 2).

 

   EEN MONNIK OP EEN DAM, 

  OF EEN UIT EEN KLOOSTER.

                                  DEEL 2.

MONNICKENDAM.

Na de Speeltoren op het Noordeinde slaan we af naar de Midden Dam om bij de Damsluis uit te komen en vervolgen de wandeling naar De Haven en terug via Dam Sluis naar 'T Zand en de Fluwelen Burgwal. Via Weezen Land, Niesen Oort, Niesen Oortsteeg naar Zuid Einde, waar we eerst de straten Gooische Kaai en Groote Noord in gaan om daarna Zuid Einde te verkennen.

DE WAEGH.

De Waegh gelegen op Midden Dam hoek De Haven, met daarachter de Speeltoren.

De Waegh; het weeghuis, kent een lange geschiedenis. Al in 1382 stond er een voorganger van de Waegh op deze plaats. Deze ging in 1666 bij een brand verloren.

Monnickendam was in die tijd een belangrijke havenplaats en er werden veel goederen ingevoerd via de haven en uitgevoerd naar andere steden. Zonder meer er werden zeer veel goederen verhandeld, waarop belastingen konden worden geheven. Direct na de brand werd daarom begonnen met de bouw van een nieuwe Waegh, ontworpen in de stijl van Phillip Vingboons die in de 17e eeuw vele panden aan de Amsterdamse grachten ontwierp, zoals de Cromhouthuizen aan de Herengracht.

Het gebouw bestaat uit twee delen: De Waegh, opgetrokken uit baksteen en zandstenen hoekblokken, heeft het karakter van Hollandse renaissance. De open aangebouwde beurs met Toscaanse zuilen en trigliefen in het fries heeft meer een classicistische karakter.

In de huidige Waegh is tegenwoordig een restaurant gevestigd.

Aan de kant van De Middendam  (linker afbeelding)heeft de Weagh een halsgevel. De rode bakstenen topgevel ia aan beide zijden versierd met gebeeldhouwde bloemen en bladeren. Onder het bovenste venster is de naam aangegeven 'De Waegh' en boven het venster omringt door lauwertakken het wapen van Holland.

Aan de havenzijde is ook een stenen gevel met dakkapel. het lijkt op de gevel als die aan De Middendam. Ook hier zien we kruiskozijnen met ramen met glas-in-lood. Aan de havenkant zit een prachtige gevelsteen met het wapen van Monnickendam (rechtsboven afbeelding). De monnik draagt een knots over zijn rechterschouder, een rozenkrans in zijn linkerhand, boven hem een groene krans van eikenloof gedragen door twee engeltjes. Het wapenschild wordt gedragen door twee gouden griffioenen. Het vermoeden is, dat deze steen is overgebleven van de vorige afgebrande waag.

Rechtsonder een gevelsteen welke binnen in het restaurant opgehangen is.

Van links naar rechts: De Damsluis, waarvan de sluisdeuren nog met de hand bediend worden; Wapen van Monnickendam in de boog van brug; Een standbeeld van een monnik zitten op een bank op de brug.

Met de klok mee:

Barbier. Midden Dam 4.

In die bonte koe. Haven 1.

Meermin. Haven 10.

Het huis op het zand. 't Zand 3.

De tijd vliegt. 't Zand 6.

Van links naar rechts: De kater op Fluwelen. Burgwal 14;  Beschermengel. Fluwelen Burgwal 4;

Maria Boodschap. Weezenland.

Met de klok mee Gooische Kaai: 

Pieter Floris een zeeheld uit Monnickendam. Hoek Gooische Kade en Zuideinde.

Snijraam. Ellipsen met sterren. 

Snijraam met twee belletjes.

Meermin zonder armen als deurklopper.

Uil. nr. 13.

Schrijvende hand. nr.15.

                                                                    Botter. Groote Noord 20.

Van links naar rechts: Palingvissersboot aan de Gooische Kaai. Standbeeld van palingroker bij Lange Brug. Een van de vele steegjes tussen twee straten.

Met de klok mee Zuid Einde:

Den veiligenhaven. Zeilschip nr. 58a.

De mens leeft niet van brood alleen. 

Een bakker liet dit pand bouwen. nr. 58.

Hekwerk van de Ned. Hervormde Kerk.

De steen verwijst naar de namen van het echtpaar ('tijd'= Klok en 'golven' = Van den Heuvel.

Zicht op Monnickendam.

Van links naar rechts Zuid Einde:

Jaartal 1604.

Slagerij. nr. 3.

Aan het einde van Zuid Einde

'T Prooyen opgewandeld en buiten de gevelstenen de scheepjes bekeken.

Met de klok mee aan de kade van 'T Prooyen.

Varend erfgoed.

Stuurwiel met kettingoverbrenging op het roer.

Een anker klaar om te vallen.

Varend erfgoed met een hekanker.

Twee fraaie boegen van varend erfgoed.

Twee gevelstenen van vergane glorie aan de kade van "T Prooyen.

Zoutzieders. Zout is beter dan goud. De oranje Boom. nr. 3B.

De Hange, visrokerij Meij 1851.

Na "T Prooyen de Niesenoorts Burgwal en de Nieuwe Niesenoorts Burgwal opgewandeld, daarna teruggelopen naar Bloemendaal, Lindengracht, naar de Kerkstraat met een korte stop in Zonnepad.

Links: Sleepboot. Niesenoorts Burgwal 32.

Rechts: Eend. Niesenoorts Burgwal 3.

                                                  Gans. Nieuwe Niesenoortsburgwal 3.

Deurroosters: Van links naar Rechts: Spuistraat; Bloemendaal 17; Bloemendaal 19; Rozendaal 11; 

Van links naar rechts: Geknoopte doek. Rozendaal 6; Huis aan de gracht. Lindegracht - Oude Doelen; deurrooster Zonnepad.

Met de klok mee. Kerkstraat: Gedenkplaat WO-II op de zijgevel van de Kerkstraat nr. 12; Deurkalf. Bloemen en bijen op raat. nr. 15; Gevelsteen met jaartal 1638. nr. 24; Jaartal 1620. Jacobsschelp en engelenkopje; Trapgevel met drie kopjes; Snijraam met pijlen en rozetten. nr. 35; Jas met kleerhanger. nr. 36.

Met de klok mee. Kerkstraat: Snijraam met initialen in cirkel. nr. 36; Anno 1917. nr.40; Koopvaardijvloot. Het lanswelvaare (1763) vertelt het verhaal van schipper Pieter Winkes, die op de West voer. Doorziekte van zijn vrouw besloot hij de vaart op te geven en nam hij een baan aan als keurmeester van de Monnickdamse touwslagerijen, waarvan de grootste de naam 'Het Lanswelvaare' droeg. Ib de steen zijn beide beroepen verenigd; De Gulden Hand nr. 54; Hier woonde grutter J.Tienhuis. in de Kerkstraat; De Rosmolen. De naam van de oude gruttermolen. nr. 51.

Om ergens te komen in Monnickendam dan moest je regelmatig een brug over. Zo hier drie hefbruggen uit de stad. Van links naar rechts: Sint Jacobsbrug; Lijnbanenbrug en de Langebrug.

Hiermee besluit ik dit verslag over Monnickendam het was zonder meer een monnikenwerk om dit alles te vinden in de oude kern van de stad. Zo wees iemand, waar ik mee ik gesprek raakte, me eens te gaan kijken bij de Grafelijkheidsluis aan het einde van Noordeinde en begin Nieuwedam. Dus de auto opgehaald en er naar toegereden. 

Naast de sluisdeur van de Grafelijkheidsluis Noordeinde 138 staat het wapen afgebeeld van het Hoogheemraadschap.