GASVRIJ- EN SCHOONMAKEN VAN LADINGTANKS.

VOOR WERKZAAMHEDEN

EN OM EXPLOSIES

TE VOORKOMEN.

GASVRIJ- EN SCHOONMAKEN.

Gasvrij maken van ladingtanks, het verwijderen van in de tank aanwezige gassen en gasafgevende vloeistofresten. 

Tanks worden gasvrij gemaakt om ze te kunnen betreden, schoonmaken, gereedmaken voor een ander soort lading of om reparaties te verrichten.

Ook wordt een tank gasvrij gemaakt indien er een lading geladen wordt die door het gas zou kunnen worden gecontamineerd.

Om het gas uit de tank te verdrijven werden in de vorige eeuw rond de jaren zestig vooral windhappers gebruikt, die op een tankopening werden geplaatst. Daar deze veel ruimte vroegen in de opslag aan boord ging men over op koelzeilen, waarvan het uiteinde in de tankopening moest worden gehangen. Bij beide handelingen was men afhankelijk van de wind en de vaart van het schip.

Beide systemen maakten plaats voor mechanische ventilatoren, zoals stoom aangedreven fans, ejecteurs of luchtpompen.

Het ventileren heeft echter weinig resultaat zolang zich in de tank ladingresten bevinden die opnieuw gas afgeven. Deze moeten dan ook eerst verwijderd worden alvorens men de tank kan ontgassen.

(Een tankwasmachine met slang en houder om via een tankdeksel in de tank afgelaten te worden, van het type Butterworth.)

Een probleem is echter, dat tijdens het wegspuiten van vloeistofresten, doordrenkte roest en sediment, statische elektrische ladingen kunnen ontstaan  op verbanddelen van de tanks, die het gevaar met zich meebrengen dat een vonk overslaat.

Zou dit gebeuren op een tijdstip dat zich in de tank een ontplofbaar gas/zuurstofmengsel bevindt, dan volgt een explosie. Om dit gevaar uit te sluiten , worden vele systemen toegepast, met meer of minder succes.

(Het dek van een tanker gedurende het schoon- en gasvrij maken van de ladingtanks. Geopende tankhoofden en geplaatste ventilatoren.)

Zo spuit men de tanks uit op het schip met geaarde tankwasmachines, welke men steeds op een andere hoogte in de tank laat afzakken. Dit kan geschieden met koud of voorverwarmd zeewater. Het water dat zich op de boden van de tank verzameld wordt steeds weggepompt, gelijk met loskomende olieresten en opgeslagen in een daarvoor geschikte tank (sloptank). Deze tank wordt later verwarmd zodat water en olie zich goed kunnen scheiden, waarna met het water onder de olie laag wegpompt. De achtergebleven olieresten worden met de volgende lading gemengd als dat mogelijk is, of worden aan de wal installatie afgeven om via het raffinage proces weer verwerkt te worden. 
Het water wordt via een olie afscheider weer terug in zee gepompt.

(Een zicht omhoog vanuit de ladingtankhoofd door het geopende tankdeksel.)

De ventilatie zelf kan geschieden door ejecteurs, die op de peilpijpen van de tanks worden gemonteerd; of via schroefventilatoren die op de butterworth-deksels worden gezet; of via een in de pompkamer opgestelde luchtpomp die zuigend of blazend via de ladingleiding ventileert.

Tijdens de gehele tankwasoperatie wordt regelmatig met een explosie meter de lucht conditie in de tank gecontroleerd. Verder is de gehele operatie in belangrijke mate afhankelijk van de rederijvoorschriften, de beschikbare apparatuur en energie. De eerste stuurman is verantwoordelijk tot het bepalen, door metingen, of de tank gasvrij is en kan worden betreden voor verder schoonmaak werkzaamheden. 


Heeft er boven de lading in de tank een inert gas gestaan tegen het verdampen van de lading, dan zal dit gas ook verwijderd dienen te worden. Dit geldt ook lege ladingtanks die inert zijn gemaakt tijdens de ballastreis.

Voor het uitvoeren van reparaties of dokbeurten moeten de tanks eerst volledig schoon gemaakt zijn, wat inhoud dat alle sedimenten geschept moeten worden. Ook bij het vervoer van producten als smeerolie is het van belang dat de tank volledig schoon is om contaminatie  te voorkomen.
Nadat de tanks gasvrij is verklaard blijven de ventilatoren draaien om verse lucht toe te voeren voor de werkploeg die de sedimenten uit de tank gaan scheppen. Deze sedimenten worden in zware plasticzakken op dek opgeslagen om in de haven aan een verwerkingsbedrijf te worden afgeleverd. Het is een zwaar en smerig werk waarvoor meestal speciale schoonmaakploegen worden ingehuurd.

Voor dokbeurten of reparaties in een haven, wordt de gasvrijheid echter gemeten door een daarvoor aangewezen plaatselijke ambtenaar, waarna een certificaat wordt afgegeven door de daartoe aanwezen havenautoriteit. 

GASTANKER.

Op een gastanker geschiedt het gasvrij maken veelal door 'spoelen' met gedroogd inert gas dat door het schip zelf geleverd wordt via de inert gas-installatie. Er wordt zolang gespoeld tot de gasconcentratie laag genoeg is om zonder gevaar over te gaan op het spoelen met buitenlucht.

Hiermede wordt zolang doorgegaan tot het inert gas verdreven is en de temperatuur in de tank hoog genoeg is dat deze kan worden betreden.