POOLSE ZEIL-OPLEIDINGSSCHEPEN. (DEEL 1)

      EEN LAND MET 

      1/3e KUSTLIJN, 

   MAAR EEN GROTE 

                                           ZEEVLOOT. (1)

POOLSE MARINE.

De Poolse marine is de marine van het centraal gelegen Europese land Polen, welke opereert voornamelijk in de Oostzee en behoort met ruim 94 schepen tot de grootste zeemachten in de regio.

Voor het ontstaan moet men terug gaan tot de middeleeuwen, maar de huidige vorm werd opgericht in 1918 na de oprichting van de Tweede Poolse Republiek, volgend op de Eerste Wereldoorlog. Eén van de hoofdtaken was toen de verdediging tegen de Baltische Vloot van de Sovjet-Unie.

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werden de Poolse marine schepen naar Groot Brittannië gestuurd. Na de oorlog kwam Polen onder invloed van de Sovjet-Unie die de Poolse marine nieuw leven inblies. De taak van de Poolse marine als onderdeel van het Warschaupact was het controleren van de Oostzee. als tegengewicht voor de Navo-strijdkrachten vlakbij in Denemarken en de Bondsrepubliek Duitsland.
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie begin jaren 1990 veranderde de rol van de marine grondig. Polen werd lid van de NAVO en hervormde de zeemacht ter integratie met de internationale organisatie.
Zoals alle zeemachten had ook Polen schepen in de vaart voor een deugdelijke opleiding van haar officieren.

DAR POMORZA. (1909)

Het schip werd gebouwd in 1909 op de Duitse werf Blohm und Voss te Hamburg en in 1910 opgedragen door Deutscher Schulschiff-Verein als het Duitse keizerrijk opleidingsschip Prinzess Eitel Friedrich, genoemd naar hertogin Sophia Charlotte van Oldenburg, echtgenote van Prins Eitel Friedrich van Pruisen. Het was een volledig opgetuigd schip met een bruto laadvermogen van 1561 ton en een netto laadvermogen van 525 ton.
Het schip heeft een stalen romp met een lengte van 80 meter over alles en een breedte  van 12,6 meter. Het schip heeft een hulpmotor van 430 pk. Haar snelheid bedroeg gemiddeld 5 knopen, met een maximum van 17 knopen. In de tijd dat ze in de vaart was had ze een vaste bemanning van 28 koppen en kon 150 tot 200 cadetten herbergen.

HAAR GESCHIEDENIS.

In 1920 na het beëindigen van de Eerste Wereldoorlog, werd het schip door Groot Brittannië als oorlogsherstel in beslag genomen en vervolgens naar Frankrijk overgebracht, waar ze werd toegewezen aan de zeevaartschool in St. Nazaire en kreeg de naam Colbert.

In 1927 werd het schip aan baron de Forrest gegeven ter compensatie van het verlies van zijn zeiljacht gedurende de oorlog.

Gezien de hoge kosten voor het opknappen van het schip werd ze in 1929 verkocht.

Ze werd gekocht door de Poolse gemeenschap van Pomerania voor zevenduizend pond, als het nieuwe opleidingsschip voor de Poolse marine academie in Gdynia. Bij de verkoop droeg ze nog steeds de naam Prinzes Eitel Friedrich.

Ze kreeg de naam Dar Pomorza, wat "het geschenk van Pomerania" betekend.

In 1930 werd het schip gerepareerd en uitgerust met een hulp-dieselmotor.

De ervaring die werd opgedaan tijdens de verbouwingswerken  stelde de Deense scheepsbouwer van Nakskov in staat om een zeiltrainingsschip te bouwen voor hun eigen land, de Danmark.
Het is het vermelden waard, dat het schip haar eerste reis onder de Poolse kleuren maakte onder de naam 'Pomorze" (Pommeren). Vermoedelijk is deze naam veranderd in een poging om een trainingsschip niet naar een verloren schip te noemen. Dezelfde  Duits geschreven naam droeg het Duitse pre-dreadnought slagschip Pommern, dat met man en muis verging tijdens de Slag bij Jutland in juni 1916.

De eerste reis was er één op sleeptouw van twee Nederlandse sleepboten, de Poolzee en de Witte Zee met een gemengde Poolse en Nederlandse bemanning, beginnend op 26 december 1929 vanuit St. Nazaire en eindigend op 9 januari 1930 in Nakskov. ontsnapte het schip ternauwernood aan vernietiging in een storm voor de kust van Bretagne.

Gedurende de daarop volgende jaren werd het schip , herbouwd en omgebouwd tot trainingseenheid en uitgerust met een hulp-dieselmotor en kreeg het trainingsschip de bijnaam "White Frigate".
In 1945/35 maakte het schip een reis om de wereld via het Panamakanaal onder de kleuren van de Poolse vlag.
In 1937 bracht een reis haar rond Kaap Hoorn en werd zo het eerste Poolse schip dat deze kaap ronde.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ze geïnterneerd in Stockholm. Na de oorlog werd ze weer naar Polen gebracht en weer als trainingsschip gebruikt.

In 1967 lag het schip in Canada tijdens de Expo-Fair in Montreal, Quebec en kreeg zij veel respect voor haar en haar land.
In de daarop volgende jaren nam zij deel aan verschillende Opreaties Sail en Cutty Sark Tall Ship's Races en won haar eerste race in 1972.
De Dar Pomorza is een van de vele door Blom und Voss gebouwde grote zeilschepen, het meest populairst ter wereld.
Bovendien is ze het eerste schip dat ooit de Poolse kleuren over de wereld heeft vervoerd in een reis (1945/35), waardoor het onvergelijkbaar wordt met elke andere bestaande eenheid van haar soort. Op 15 september 1981 ondernam het schip haar laatste reis naar de Finse haven van Kotka en eindigde deze 13 dagen later. Op 4 augustus 1982 werd het schip buiten gebruik gesteld en feestelijk vervangen door de Dar Mlodziezy als trainingsschip.

Sinds 27 mei 1983 is ze een museumschip in Gdynia. Ze maakt deel uit van de collectie van het National Maritiem Museum in Gdansk.
In oktober 2009 vierde het schip haar 100e verjaardag.

KAPITEIN BORCHARDT. (1918).

De Kapitein Borchardt werd te water gelaten op de werf van J.Patje in Waterhuizen (Nederland) in 1918.

Het schip is vernoemd naar Karol Olgierd Borchardt, een persoon die veel heeft bijgedragen een een verder bewustwording van de Poolse maritieme tradities.

Het schip heeft in de jaren van haar bestaan verschillende eigenaars en namen gehad, zoals Nora, Harlingen, Mowe, Vader Gerrit, In Spe, Utskar en Najaden.

Ze is uitgerust als een gaffelschoener met een zeiloppervlak van 600 m² en een hulpmotor van het type Caterpillar 3406B met een vermogen van 350 pk.

Het schip heeft een bruto tonnage van 173 ton en een netto tonnage van 90 ton, een lengte van 45 meter en een breedte van 7 meter, en een totale hoogte van 20,04 meter. Een bemanning van 7 tot 60 koppen.

Het schip is sinds 2016 in actieve dienst als zeiltrainingsschip met als thuishaven Gdansk.

Als driemastig getuigde gaffelschoener kwam het schip in 1918 in de vaart als een oceaan vrachtschip onder de naam 'Nora'. Toen ze voor het eerst op de Poolse kust aankwam stond ze bekend onder de naam 'Najaden'.

In 1934 kwam ze op de Theems in aanvaring met het Nederlandse offshore-motorschip Pinquin en bij deze aanvaring verloor zij haar originele klipperboeg.

Gedurende de Tweede Wereldoorlog diende het schip op de Baltische Zee in de Duitse Kriegsmarine als een opleidingsschip voor een U-boot school in Gdynia. Tijdens een Duitse evacuatie-operatie aan de Baltische Zee in 1945 werd het schip naar Travamunde gesleept.

In 1989 werd Stockholm de thuishaven van het schip, waar ze werd gereconstrueerd en -voor het eerst gebruikt als trainingsschip voor de zeevaartschool in deze stad en later voor chartervakantiereizen op de Oostzee.

Op 30 augustus 2011 werd het schip overgedragen aan Poolse zeilers in Nynashamn, Zweden.

Op deze zelfde dag had het schip haar eerste cruise onder Poolse vlag. Kort na de overdracht werd ze omgedoopt op 8 oktober 2011 in de stad Gdansk en kreeg de naam Kapitein Borchardt.

DAR SZCZECINA. (1968)

Dar Szczecina betekend gift van Szczecin en is een éénmast Antares zeiljacht. het is een houten zeiljacht en werd in 1968 gebouwd op de Szczecin Yacht Shipyard. Het schip werd op 14 juni 1969 te water gelaten.
het schip heeft een waterverplaatsing van 35 ton, een lengte van 18,1 meter, een breedte van 4,6 meter en een diepgang van 2,85 meter.
Het schip is getuigd als een sloep met twee zeilen met een zeiloppervlakte van 134 m². Als mechanische aandrijving is het uitgerust met Yanmar dieselmotor met een vermogen van 125 pk.
De eerste eigenaar van het schip was de zeilvereniging van MKS Pogon, van 1969 tot 1996. In 1996 werd het jacht overgenomen door de stad Szczecin.
Het jacht maakte talloze cruises in de Oostzee, Noordzee en de Atlantische Oceaan. In 1973 deed men een mislukte poging om met haar de wereld rond te zeilen.

In de eerste jaren van haar zeilbestaan had het schip twee masten en zeilde als een jol, maat in 1974, tijdens een renovatie, werd de mast verwijderd.
Het schip  nam deel aan vele regatta's die in binnen- en buitenland werden georganiseerd.
De Dar Szczecin vertegenwoordigde de stad Szczecin tijden de marineparade ter gelegenheid van 200 jarig bestaan van de Verenigde Staten van Amerika in 1976.
Ze nam deel aan Tall Ship's Races van 1976 tot 2019.
Sinds 1996 is ze onderdeel van het Maritime Education Program (Szczcin School of Sailing) om jongeren van scholen op te leiden.
Het jacht kreeg de titel van 'Ambassadeur van Szczecin'.

STS POGORIA. (1980)

De Pogoria is een Poolse barkentijn ontworpen door de zeearchitect Zygmunt Choren als eerste in de reeks van 18 middelgrote en grote moderne zeilschepen.
Het schip eigendom van de Poolse regering werd gebouwd bij de werf Gdanska Lenia, waar zij op 23 januari 1980 te water werd gelaten. Haar thuishaven is Cdynia, Polen.
Het schip heeft een bruto tonnage van 498 ton, een lengte van 48 meter, breedte van 8 meter en een diepgang van 3,7 meter. het schip kan 945 m² zeilvoeren en heeft als noodvoortstuwing een Wola Warszawa-diesel motor van 230 pk.










De Pogoria was ontworpen voor het expliciete doel van training en opleiding van jonge studenten, vanaf 14 jaar, in volle zee, zowel mannelijk als vrouwelijk.
Het schip is voorzien van studieruimten.
De vaste bemanning bestaat uit 6 officieren en verder is er accommodatie voor 40 studenten en vrijwillige leraren.

RAMPZALIG ONGEVAL OP ZEE.

Op de reis naar St. Petersbur, Rusland, braken op 7 juli 2009 twee masten van het schip af op de doorgelaste verbindingen.

De 37 jongeren aan boord werden door twee helikopters van de Finse grenswacht van boord gehaald.

Het gehavende schip werd naar Hanko gesleept omdat ook haar motor tijdens het incident beschadigd raakte. Er raakte niemand gewond!

                            Zie vervolg: POOLSE ZEIL-OPLEIDINGSSCHEPEN. (DEEL 2)