TRAFALGAR ZEESLAG.

TRAFALGAR.

Trafalgar is een kaap aan de zuidwestkust van Spanje aan het einde van de Straat van Gibraltar, waar op 21 oktober 1805 een zware zeeslag plaats vond tussen de Engelse en een Frans-Spaanse vloot.

WAT VOORAF GING.

Nadat in december 1804 Spanje zich aan de zijde van Frankrijk had geschaard in de oorlog tegen Engeland, werd de Franse admiraal De Villeneuve door napoleon naar West-Indië gestuurd om daar zoveel mogelijk schade aan te richten aan de Engelse bezittingen.
Admiraal Nelson kreeg ven de Engelse regering opdracht De Villeneuve te achtervolgen. Het geheel is echter op niets uitgelopen en bij zijn terugkeer probeerde de Franse vlootvoogd tevergeefs zich te verenigen met het eskader in Rochefort. Hij trok zich terug in de Cadiz, waar de Franse vloot opdracht van napoleon kreeg zich naar de Middellandse Zee terug te trekken nadat De Villeneuve van zijn commando was ontheven.
Op 25 september 1805 aanvaarde admiraal Nelson het bevel  over de Britse vlootblokkade bij Cadiz.
Teneinde de Fransen naar buiten te lokken, paste hij de blokkade op afstand toe.
De Villeneuve besloot niet op zij aflosser te wachten en op 19 oktober 1805 koos hij zee met zijn vloot. Twee dagen later kregen de Britse en de Franse vloot elkaar nabij Kaap Trafalgar in zicht.

DE HOOFDROLSPELERS.

Aan Britse zijde; bevelvoerder admiraal Horatio Nelson (links) en admiraal C.Collingwood (rechts).

Britse vlootsterkte; 27 linieschepen.






   
                                                                                 

Aan de Frans-Spaanse zijde;
Admiraal Pierre de Villeneuve voor de Fransen (links) en admiraal Don Federico Carlos Gravine (rechts) voor de Spanjaarden.     

Franse vlootsterkte; 18 linieschepen.
Spaanse vlootsterkte 15 linieschepen.

DE ZEESLAG.

Bij het inzicht komen van de twee vloten stond er een westen wind en de Franse vlootvoogd, Villeneuve, gaf opdracht in kielinie te formeren, waarbij Gravina de voorhoede vormde.

Toen Villeneuve bemerkte dat hij er niet in zou slagen naar de Middellandse Zee door te breken, gaf hij bevel te halzen, om zich eventueel in Cadiz te kunnen terugtrekken.

Nelson hield intussen op een oostelijke koers in twee linies op Villeneuve aan.

Vlak voordat de strijd zou ontbranden liet hij het beroemde sein 'England expets that every man will do his duty' geven.

Het was de bedoeling dat Nelson's tweede man admiraal C.Collingwood, met 15 schepen de achterhoede van zijn tegenstander zou aanvallen en vernietigen, terwijl hijzelf de middentocht en de voorhoede zou aantasten.

Het was een gevaarlijke manoeuvre, die bekend staat als 'Crossing the T' of enfileren. Dit is een zeer belangrijke manoeuvre in de zeetactiek toen het artilleriegevecht nog starre linies vereiste; door snelheidsoverschot kon deze positie worden nagestreefd.

Collingwood was de eerste die de vijandelijke linie doorbrak. 

Nelson voerde op het laatste moment een koerswijziging uit, waardoor De Villeneuve verhinderd werd Gravina te hulp te komen.

De voorhoede werd de mogelijkheid ontnomen tijdig te wenden om de Franse vlootvoogd terzijde te staan.

      (De 'Royal Sovereign' kruist de boeg van de 'Fuguex' en de achtersteven van de 'Santa Anna'.)

Na een strijd van drie uur hadden 18 schepen van de gecombineerde Frans-Spaanse vloot de strijd opgeven en was De Villeneuve gevangen genomen. Admiraal Nnelson vond de dood tengevolge van een verwonding door een musket kogel hetgeen voor de Britten een zware slag was.

Het resultaat van deze zeeslag was:

Aan Britse zijde vielen 449 doden en 1242 gewonden.

Aan Franse zijde waren er 17 schepen veroverd en een vernietigd. Vielen er 3650 doden en werden 7000 zeelieden gevangen genomen.

Aan Spaanse zijde vielen 2000 doden.

De zeeslag bij Trafalgar heeft invloed gehad op het verloop van de Napoleontische oorlogen. Bovendien kreeg Engeland de suprematie op alle zeeën. Deze zeeslag was de laatste grote zeeslag tussen zeilschepen van naties in volle zee.

ENFILEREN.

Het enfileren is een ander vaartuig in de lengterichting met geschut bestrijken. Vanaf de tijd dat het kanon voor schepen het voornaamste strijdmiddel werd, was het aantal stukken, opgesteld in de zijden, belangrijk groter dan de enkele voor en naar achter vurende kanonnen.

Een positie waarbij men de zijde van het eigen vaartuig kon keren naar boeg of spiegel van de tegenstander, was daarom tactisch voordelig, niet alleen door de verhouding in vuurkracht maar ook door de grotere dieptewerking van in de lengterichting van een schip binnendringende projectielen.

Onder meer het streven van schepen in verband elkaars zwakke voor- en achterschip te dekken, leidde tot het formeren van een kiellinie. Men noemt dit 'Crossing the T'.