GEVELSTENEN. (deel 1)

GEVELSTENEN. (1)

Je ziet ze of je ziet ze niet, maar dan heb je niet omhoog gekeken naar de gevel.

Het is al enige jaren geleden dat ik tijdens een kort bezoek aan Amsterdam mijn oog viel op enige prachtige gevelstenen. Zo kwam van het een het ander en groeide het fotograferen ervan uit tot een ware passie en nog steeds heb ik ze niet allemaal kunnen fotograferen. Zo bezocht ik ook Hoorn en Enkhuizen waar voor de liefhebber meer dan genoeg te vinden is. Ik combineer dit met het fotograferen van oude gevels en ornamenten.





Een gevelsteen is een in reliëf gebeeldhouwde stenen plaat, meestal aangebracht in de voorgevel van een gebouw. De steen bevat meestal eenvoudig te herkennen voorstellingen, zoals voorwerpen, beroepen, dieren, mensen en soms een korte tekst.

In de 17e en 18e eeuw kende men nog geen huisnummering en werd door de bewoner zijn beroep vaak op een uithangbord kenbaar gemaakt. De straten en de stegen waren smal en toen de transportslee plaats ging maken voor de kar op wielen en de koetsen hoger werden sneuvelde menig uithangbord. Zo werd in Amsterdam een verbod op uithangborden uitgevaardigd.

De gevelsteen was de oplossing en werd zo het 'huis teken'.

Veel van de gevelstenen hadden betrekking op het beroep van de bewoner van het pand. Een meubelmaker liet er een stoel op afbeelden, een kuiper een vat, een schrijver een ganzenveer, een slager een varkenskop of worsten en ga zo maar door.

Veel mensen hadden in die tijd geen officiële achternaam (wat pas door Napoleon verplicht werd gesteld) en werden ze niet met hun beroep aangeduid dan losten ze dit op met namen zoals Bloem, Kool, Hond of soms door het plaatsen van hun favoriete beschermheilige.

Ook de gilden ijverden om de meest fraaie gevelsteen te plaatsen.

In 1542 werd erin Amsterdam een wet uitgevaardigd, dat de gevelstenen blijvend moesten zijn en niet verwijderd mochten worden bij een verhuizing of veranderd bij een verbouwing.

De steen had zijn waarde als adresaanduiding. Men kende de persoon aan de gevelsteen aan het pand.

                                                                       Vervolg deel 2.