GALJAS (SCHIP). WAT IS DAT?

TWEE MET DE ZELFDE NAAM!

(1) Een galjas is oorspronkelijk een  zeer grote galei (galia grossa) van ongeveer 50 meter lengte, en over het algemeen zwaar van constructie.

( Een reconstructie tekening van de galjas, een van de oorlogsschepen die deelnamen aan de zeeslag bij Lepanto in 1571. Zij - en vooraanzicht.)

Een galjas was veelal getuigd met latijnse zeilen aan een drietal masten, Tijdens een gevecht werden de masten verwijderd en werd de galjas voortbewogen door enkele honderden roeiers.

De bewapening bestond uit 30 tot 70 kanonnen van verschillend kaliber. Deze stukken geschut waren opgesteld in het voor- en achterschip.

De galjassen speelde voor het eerst een grote rol bij de zeeslag bij Lepanto in 1571. Tot het einde van de 17e eeuw waren ze in dienst bij verschillende vloten in het Middellandse Zee-gebied, in het bijzonder bij de vloot van Venetië. Hierna werden ze langzaam verdrongen door vierkant getuigde fregatten en linieschepen.

(2) Een galjas is een kustvaarder die in de vaart was bij de Scandinaviërs, Duitsers en Nederlanders.

Verklaring van de cijfers van de galjas van de Oostzee getuigd als een kits;

1. - Jager.

2. - Buitenkluiver.

3. - Binnenkluiver.

4. - Stagfok.

5. - Grootzeil.

6. - Grootgaffeltopzeil.

7. - Bezaan.

8. - Bezaansgaffeltopzeil.

De oudere galjas leek veel op het type galjoot, behalve dat zij een vlakke spiegel had. De voorsteven was licht gebogen. De romp was ook scherper getekend dan die van de galjoot maar had eveneens een grote zeeg.

De tuigage was het anderhalfmasttuig van de galjoot, bestaande uit een grote mast, een bezaansmast en een boegspriet. Aan de grote mast werd een gaffelzeil gevoerd, een breefok, een vierkant topzeil, een stagfok en op de boegspriet de kluiver, buitenkluiver en jager. Aan de bezaansmast werd een bezaanzeil met korte gaffel gevoerd.

In de 19e eeuw werden ook nog een bramzeil en lijzeilen aan de grote mast en een gaffeltopzeil aan de bezaansmast gehesen, waarvoor stengen werden opgezet.

De galjas kwam in het begin van de vorige eeuw nog in de Oostzee voor. Ze waren gebouwd met een clippersteven en met een rond overhangend achterschip. Zij waren getuigd als kits of schoener.

Verder kende men nog de jachtgaljas, de spitsgatgaljas, de hoekergaljas en de galjasever.

Hun afmetingen waren: lengte 22,5 meter; breedte 2,4 meter; holte 2,4 meter en de tonnenmaat 120 ton.