HOORN ONTDEKKEN. GEVELS, GEVELSTENEN, ORNAMENTEN, SNIJRAMEN, ETC. (DEEL 4)

 

         EEN EENHOORN EN EEN 

          HOORN VAN EEN STIER

  ZIJ VORMEN HET STADSWAPEN.

                                         DEEL 4.

HOORN ONTDEKKEN (DEEL 4).

Van Breed slaan we af naar Nieuwe Noord en komen uit op Lange Kerkstraat, bezichtigen eerst de Kerkstraat, Kerkplein met Grote Kerk, gaan verder op de Nieuwstraat, lopen even de Wisselstraat in en gaan verder naar de Gouw. Lopen een stukje over de Gedempte Turfhaven naar de Korte Achterstraat en verder naar de Muntstraat waar we de Turfhaven oversteken naar Onder de Boompjes.

Van links naar rechts Nieuwstraat:

Wapen van Hoorn nr. 16.

Anker in beide topgevels. nr. 56-58.

Wapen van Wognum. nr. 68. 

In die karsseboom. Lange Kerkstraat 30.

Van links naar rechts Kerkstraat:

Gekroonde baars. nr. 1.

Naast venster: wapens van Merens - van Foreest. nr. 10.

Gevel met ornament met wijnranken. 

nr. 11.

Van links naar rechts Kerkplein:

Grote Kerk.

Admiraliteitspoortje met wapen West-Friesland. anno 1607.

Gekroonde eikel nr. 31.

Wapen van Hoorn. Het oude vrouwenhuis. nr. 24. anno 1610.

Johannes de Doper. Dit is het Sint Jans Gasthuis. nr. 38.

Het wapen van West-Friesland op het Admiraliteitspoortje staat afgebeeld voor twee gekruiste ankers, met links, rechts en onder een hoofdletter P: Pugno Pro Patria ( Ik strijd voor het Vaderland.)

Gevel van het Sint Jans Gasthuis.

anno 1563.

Kerkplein 38.

Torens en gevels gezien vanaf het Kerkplein.

VOORMALIG SINT JANS GASTHUIS.

Het voormalig Sint Jans Gasthuis aan het Kerkplein 39, is 

tegenwoordig meer bekend als de Boterhal een kunstcentrum en expositieruimte.

Het Sint Jans Gasthuis, waar de Boterhal gevestigd is, werd gebouwd in 1563 en verloor in 1841 de functie van gasthuis.

Op de begane gronde worden de balken van de verdiepingsvloer gedragen door 28 individueel gevormde consoles. Sommige zijn gevormd naar mythische figuren zoals Medusa, Hercules en engelen. Maar anderen tonen een leeuwenkop of een man of vrouw. In de gevel staat het beeld van de heilige Johannes, met daaronder een jaartalsteen.

Alle gevelopeningen zijn scheluw gehakt, omdat de kavel van het pand onder een behoorlijke hoek geert. Deze scheve stand valt zowel binnen als buiten niet erg op door de scheve plaatsing van de gevelopeningen.

Het werd in 1860 ingericht als kleding- en wapenmagazijn van het te Hoorn gelegerde garnizoen. Toen in 1922 het garnizoen werd opgeheven besloot het gemeentebestuur om het in gebruik te nemen als boterhal. Na als overdekte botermarkt gediend te hebben, werd in 1954 het gebouw ingericht als sociale werkplaats. Later gebruikte het West-Fries Museum het als depot.

Met de klok mee Nieuwstraat: Attiek met vissen en vazen, Amphitrite met schip en jacobstaf, Neptunes met drietand. nr. 17: Schildpad anno 1693. nr. 13; Statenlogement met wapenschilden van Medemblik, Edam, Alkmaar, Hoorn, Enkhuizen, Monnickendam en Purmerend; Ingang van Statenlogement; Wapens van West-Friesland en jaartal 1613.

Van links naar rechts Nieuwstraat.

Statenlogement. nr 23.

Twee beelden vermoedelijk voorstellende stadhouder Maurits.

Ornament boven toegangspoortje: engel met gouden vleugels en leeuwen met gouden manen.

Van links naar rechts Nieuwstraat:

Snijraam. Kroon met monogram en vogels in deurlijst. nr. 20.

Lantaarn in snijraam. nr. 18.

STATENLOGEMENT.

Het Statenlogement is een monumentaal gebouw in de binnenstad van Hoorn, gelegen aan de kruising van vijf straten; Nieuwstraat, Nieuwsteeg, Gouw, Korte Achterstraat en Muntstraat.

Het gebouw werd in 1613 gebouwd en heeft een dubbele trapgevel. Op de gevel; prijken de wapens van zeven steden.

Tot voor 1796 diende het als logement voor de gasten van de zittingen van het College van Gecommitteerde Raden van het Noorderkwartier en West-Friesland. Daarna heeft het tot 1977 dienstgedaan als stadhuis van Hoorn.

In het Statenlogement is ook een kapel opgenomen, de Ceciliakapel dat onderdeel was van het Cecilia-klooster. De kapel werd later omgebouwd tot eetzaal.

In de burgemeester- en secretariskamer zijn fraaie glas-in-lood ramen met de wapens van de burgemeesters, en van burgers die een belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van Hoorn: Jan Pieterszoon Coen en de geschiedschrijver en geneesheer dr. Theodorus Velius.

  

We wandelen even de Wisselstraat in.

Een vrouwen kop op een sierlijke zuil, met links een stoel met daarop een bord met bestek en rechts een stoel met kop en schotel.

Daaronder het jaartal 1606 en daaronder een Afrikaans aandoend vrouwenkopje. Wisselstraat. nr. 6.

Van links naar rechts Gouw:

Wapens van Velius-Codde van der Burg. nr. 7.

Fraai venster. De Drie Kaemeren. nr.7.

 

BURGERWEESHUIS.

Het gebouw is van 1574 tot 1958 in gebruik geweest, en is gelegen aan de Korte Achterstraat 4-6.

Het complex begon als tussen 1408 en 1573 als Mariaklooster, van het originele complex resteert nu alleen de Marikapel uit 1508 nog.

In 1531 kreeg Hoorn het eerste weeshuis, de kinderen kregen in het weeshuis onderwijs en als ze oud genoeg waren een vak te leren. Voorwaarde was wel dat de kinderen van ouders afstamden die beide uit Hoorn kwamen. Kwamen de ouders niet uit Hoorn dan werden ze in een armenhuis geplaatst. De wezen moesten een uniform dragen in de kleuren rood en wit. zodat ze herkenbaar waren als wees.

Het hoofdgebouw is in 1729 volledig verbouwd en alleen de toegangspoort van het originele gebouw resteert nog, al was die ook later aan het gebouw toegevoegd. Later werd het bij de Stichting Weeshuis een weeshuis voor alle wezen van de stad Hoorn. De kapel werd toen verbouwd als artilleriehuis.

Tot 1977 was het pand in gebruik als stadhuis.

Vlak voordat het gebouw de bestemming van weeshuis kreeg, werd het als gevangenis gebruikt. Na de Slag op de Zuiderzee werd het gebouw gebruikt om de verslagen admiraal Maximilliaan van Hénin-Liétard gevangen te houden. In de gevel is hier ook een gedenksteen voor geplaatst.

Van links naar rechts Muntstraat:

Driemaster. Nr. 26.

Wapen van VOC Hoorn. nr. 4.

Hand wijzend naar een naderende donkere wolk. anno 1630

 Gedempte Turfhaven 34.

Met de klok mee Onder de Boompjes:

Oude VOC pakhuizen.

Geopende zak. anno 1606. nr. 22.

V.O.Compagnie. Zeilschepen. nr 21.

Snijraam met pijlen naar middelpunt. nr. 20.

              Zie vervolg: HOORN ONTDEKKEN. GEVELS, GEVELSTENEN, ORNAMENTEN,

                                                        SNIJRAMEN, ETC. DEEL 5.