SCHEEPVAART DOOR DE EEUWEN HEEN. (DEEL 7)

DE NIEUWE WERELDEN

ONTDEKKEN.

GEEN LAND IS ONBEWOONBAAR, GEEN ZEE IS ONBEVAARBAAR.

Marco Polo (1254-1324) een Venetiaans handelaar, en andere reizigers te land hadden Europa's belangstelling voor het Verre Oosten gewekt. Zij vertelden over kostbare edelstenen en vele soorten specerijen, 'naakte afgoden dienaars'en Cathay's (China) luisterrijke ommuurde steden. Het westen hunkerde naar die fabelachtige rijkdommen. Maar de weg was onbekend.

Zo brak de tijd aan waarin  Bartolomea Dias (1450-1500) een Portugees zeeman, donker Afrika omzeilde, Vasco da Gama (1469-1524), een Portugees zeevarende en ontdekkingsreiziger de weg naar Indië over zee ontdekte en Christoforo Colombo (1451-1506) een Italiaan uit Genua iets ontdekte waar zelfs niemand van had gedroomd, en nieuw werelddeel.

(note: de naam van Columbus wordt op verschillende manieren geschreven afhankelijk van de taal; Latijn; Christophurus Columbus; Spaans; Crisóbal Colón; Portugees; Cristóvão Colombo en Nederlands; Christoffel Columbus)

Het ontdekken van deze onbekende weg over zee, een verbetering van de vloot en het weg nemen van de angst van de opvarenden van de schepen, deze barrières werden geslecht door een Portugese prins die initiatieven nam, raad gaf en reizen voorbereidde vanaf zijn vooruitgeschoven schiereiland, waar Europa uitziet over de oneindige oceaan. Zijn bijnaam Hendrik de Zeevaarder (1394-1460) zoon van de Portugeese koning Johan I.

Hoewel hij een koningszoon was leidde hij het leven van een kluizenaar, bestudeerde de sterren en de zee en onderwees anderen in zijn kennis. Zijn kapiteins doorzochten onbekende streken, stelden geografische kennis in plaats van bijgelovige vrees en hadden opdracht de kuststreken in te tekenen. Zo ontstonden de eerste zeekaarten voor de navigatie.

Deze reizen werden gemaakt met twee typen schepen: de caravela latine en de caravela redonda, een type wat de Hollanders later kenden als het karveel. 

DE CARAVELA.

( Caravela latine, getuigd met drie latijnzeilen)

De caravela is een Portugees vaartuig dat reeds in 1255 werd genoemd in een brief van Villa Nova de Goya aan koning Alfonso III.

Het werd gebruikt voor de visserij en het transport van goederen, het draagvermogen lag rond de 50 ton.

Na 1440 werd de caravelle ontwikkeld tot een schip van 150 tot 180 ton met twee of drie masten met latijnzeilen.

Met dergelijke schepen werden de ontdekkingsreizen langs de Afrikaanse kust ondernomen op last van prins Hendrik de Zeevaarder ( Dom Henrique).

( Caravela redonda, getuigd met drie latijnzeilen en een razeil.)

De schepen die Columbus op zijn eerste reis gebruikte waren eveneens caravela's, de Niña en de Pinta. 

In de zestiende eeuw hadden sommige caravela's ook vier masten.

Men noemde een schip caravela latina als het uitsluitend latijnzeilen voerde. Er waren dan geen marsen aan de masten. De caravela latina was een schip dat meestal geen voorkasteel had., wel een achterkasteel met vierkant achterschip.

Op de caravela redonda werden ook razeilen gevoerd, hetzij aan de eerste mast, hetzij aan de tweede dan wel aan de voorste twee. Het kon alleen een onderzeil of een onderzeil met een marszeil zijn.

Op deze schepen bevonden zich geen marsen aan de masten met razeilen. Aan de overige masten werden latijnzeilen gevoerd. De caravela redonda was verder een iets zwaarder schip dat vaak ook een voor- en achterkasteel voerde.
Caravela's werden ook gebruikt voor het vervoer van soldaten en paarden en verder uitrusting. Zij konden met twaalftal stukken geschut worden uitgerust.
In Spanje werd de caravela in de loop van de 15e eeuw in de vaart gebracht. Tijdens de 17e eeuw verdween zij uit de Portugese marine, maar leefde nog lang voort in verschillende Portugese scheepstypen in de karveelbouw. 

Links de  Niña van Columbus
en rechts de Pinta.

NIET ROND AFRIKA MAAR ....

Het waren de Portugezen die als eerste de Kaap ronden naar het verre Indië met zogezegd de Hollanders in hun kielzoog. De schatten uit het Verre Oosten brachten niet alleen welvaart teweeg, maar ook spoedig oorlogen op zee. Zo raakten Spanje en Portugal snel in oorlog en werden de rijk beladen schepen vaak een prooi van zeerovers.

Spanje trok nog weinig profijt van de nieuwe scheepsroutes. De kostbare expedities hadden noch specerijen, noch kostbaarheden opgeleverd uit het Verre Oosten.

Hun Hoop was nu gevestigd op Hernando de Magallanes (1480-1521), die op zoek ging naar een passage rond Zuid-Amerika naar de schatten van de Oriënt, om zo niet afhankelijk te zijn van de Portugese vaarroute. Het werd een reis vol met ontberingen maar met de triomf dat hij een doorgang vond rond Zuid-Amerika, welke naar hem is vernoemd. Hij maakte een reis om de wereld.

Zo deden een Engelsen een poging in 1497, om via de Noord-Westelijke route, rond Canada, een doorgang te vinden naar China. De Hollanders trachten dit via de Noord-Oostelijke route wat uitliep, op wat bekend staat als de overwintering op Nova Zembla.

[ zie vervolg; Scheepvaart door de eeuwen heen. (deel 8) De strijd om de macht op zee.]