SCHEEPVAART DOOR DE EEUWEN HEEN. (DEEL 6)

DE LAATSTE GALEIËN VAN DE ZEE.

ZELFS TOEN DE OCEANEN HUN GEHEIMEN AL PRIJSGAVEN AAN DE ZEILVAART, WERD DE MIDDELLANDS ZEE NOG BEVAREN DOOR ONTELBARE ROEIVAARTUIGEN.

DE SLAG BIJ LEPANTO.

Deze zeeslag tussen de christelijke heilige Liga en het islamitische Ottomaanse Rijk vond plaats op 7 oktober 1571 over de beheersing van de oostelijke Middellandse Zee. Het was een van de grootste zeeslagen uit de wereldgeschiedenis.

De slag vond plaats nabij Lepanto, een stad in Griekenland, gelegen aan de noordkust van de straat Lepanto, tussen de Golf van Patras en de Golf van Korinthe.

 In de Middellandse Zee werd reeds jarenlang een strijd geleverd tegen de Turken, die echter nooit tot een resultaat had geleid.

Het was Paus Pius V die uiteindelijk een verbond wist te sluiten met Spanje, Venetië, Genua en nog enkele Italiaanse steden om een kruistocht te beginnen tegen de 'ongelovigen'.

De vloot die door de bondgenoten bijeen werd gebracht bestond uit 205 galeien en zes Ventiaanse galjassen onder opperbevel van Don Juan van Oostenrijk, zoon van Phillips IV van Spanje. 

( De Galjas.)

De Turken hadden een vloot verzameld van ongeveer 275 galeien, galjoten en fusta's onder het bevel van Ali Pasja.

Op 7 oktober 1571 begonnen de grootste twee vloten die tot die tijd ooit op zee verzameld waren, elkaar te bestrijden, hetgeen. na een gevecht van ongeveer vier uur, uiteindelijk leidde tot de nederlaag van de Turkse vloot.

De christelijke vloot behaalde een grote tactische overwinning, die niet werd uitgebuit, zodat de zeeslag een strategische overwinning voor de Turken werd.

De slag bij Lepanto was de laatste zeeslag van galeien waarbij de klassieke tactiek werd gevolgd, hoewel een nieuw oorlogselement werd geïntroduceerd, namelijk het kanon.

De doodstrijd bij Lepanto, waar de trotse schepen onder het Kruis verwarring zaaien gedurende de zeeslag, onder de moslimmacht om de beheersing van de Middellandse Zee.

De christenen brachten 80 Turkse galeien tot zinken en veroverden er 130; slechts 130 ontsnapten na de grootste zeeslag sinds de oudheid. Zes door galeien gesleepte grote venetiaanse galjassen bestookten de Turken met breedzij-salvo's die het einde van het tijdperk der geroeide oorlogschepen aankondigden. 

Overdekt ter bescherming van de roeiers en beschikkend over een groot opperdek voor geschut en soldaten, werden de galjassen gemanoeuvreerd met 15 meter lange riemen.

DE LAATSTE SPAANSE GALEIEN.

Gedurende de vele zeeslagen tussen zeemachten Spanje en Holland, maakten de Spanjaarden in het begin nog steeds gebruik van geroeide galeien.

De Hollandse schilder Hendrik Corneliszoon Vroom wist dit weer te geven in zijn schilderijen.

Een Hollands oorlogschip overvaart een Spaans galei.
Een vast opgesteld kanon en een ramboeg van de galei zijn in open zee geen partij voor een zwaar bewapend, hoog opgebouwd en sterk zeilschip.

De meeste van deze galeien werden geroeid door slaven, krijgsgevangenen en crimineel tuig, welke aan de bodembalken van de galei waren vast geketend met kettingen. Een galei verging dan ook met man en muis in de golven.  

           DE LAATSTE

         VENETIAANSE 

                 GALEI.

Ieder jaar op Hemelvaartsdag, van de 13e tot de 18e eeuw, werd de 'Bucintoro' tevoorschijn gehaald uit zijn loods op de grootste werf van Venetië, het Arsenaal. Schitterend in karmozijn en goud droeg het schip geestelijken, senatoren, gezanten en de hoogste magistraat de doge naar de 'bruiloft van de zee'.
Het is een overdadig vergulde statiegalei waarop van 1311 tot 1789 de doge van Venetië uitvoer aan het hoofd van een stoet schepen, teneinde het huwelijk van Venetië met de Adriatische Zee te celebreren.
Bij deze plechtigheid wierp de doge een gouden ring in zee.

De Venetiaanse doge werd aanvankelijk door de burgers gekozen, maar later namen de Venetiaanse patriciërs de rol van kiescollege over, Naarmate de staatsinrichting zich meer aristocratisch ontwikkelde, werd de rol van de doge beperkt.
Er kwam een groet raad met 470 leden en een kleine raad van zes leden, de edelen vormden een college met 60 leden. Elk van deze colleges had eigen bevoegdheden en controleerde de andere staatsorganen zodat er geen monopolie op de macht kon ontstaan. Bij officiële gelegenheden droeg de doge een mantel en een bijzonder gevormde hoed als teken van zijn waardigheid.

Tweehonderd roeiers brachten de Doge van Venetië in een groots opgezette processie naar het symbolische huwelijk tussen de stad en de Adriatische Zee.
Napoleon Bonaparte nam deze laatste statiegalei in 1798 in beslag en ontdeed het vaartuig van de gouden versieringen.
Een model van dit schip wordt in Venetië bewaard.

[ zie vervolg; Scheepvaart door de eeuwen heen. (deel 7) De nieuwe werelden ontdekken.]