SMAK. (NL. - B. SCHIP)

 

                          UIT DE TIJD VAN 

                        DE 'LAGE LANDEN'.

SMAK.

De smak is een Nederlandse en Belgische kustvaarder, wadden vaarder en binnenvaartuig voor de vaart op Frankrijk, Engeland en Scandinavië, ook gebruikt als beurtvaarder in de Nederlanden.

De smak was een licht vaartuig en kon gemiddeld 60 ton aan last aan boord nemen.

Smakken waren reeds in de vaart in het begin van de 16e eeuw. Zij werden ook gebruikt voor de oorlogsvoering.

In de 17e eeuw waren het een soort buikige, zwaargebouwde hektjalken. De romp was voor- en achter rond en de bodem was nogal plat.

Zoals veel Nederlandse schepen was de slak voorzien van twee zijzwaarden. Het schip had een kleine roef met schippershut, bemanningsverblijf en kombuis. De inrichting was meer die van een binnenvaarder dan van een zeeschip.

Achter de mast lag een reeks luiken tot aan de lage roef vóór de stuurplaats.

Deze lag voor een in het achterschip ingelaten paviljoen.

Het achterschip was gebouwd met een staatie of hennegat.

De tuigage bestond uit een korte mast een zwaar spriettuig met hoge nok.

Als voorzeilen werden een stagfok en een kluiver gevoerd. Soms werd een breefok bijgezet.

Op het hek stond een druilmastje met een bezaantje, waarvan de schoot werd uitgehouden op een papegaaistok.

In de 18e eeuw werd het type verzwaard; het bereikte toen een tonnenmaat van max. 140 ton.

het spriettuig was op het einde van de 17e eeuw vervangen door een staand gaffeltuig met opgelaste steng. Daardoor konden behalve een breefok ook een ratopzeil en een bramzeil worden bijgezet.

De voorzeilen waren een stagfok, kluiver en jager. het druilzeil op het hek was groter en zwaarder, maar behield de papegaaistok voor de schoot.

In ander talen van Europa komen min of meer gelijknamige scheepsbenamingen voor: smack (Engels en Amerikaans), schmack (Duits), smakkejolle (Deens), semaque (Frans), semacco (Italiaans).

Schepen met de buitenlandse benaming hebben echter niets gemeen met de Nederlandse smak.