.png)
OOK VAN DE 5000 RUPIAH
BESTOND EENS
EEN MUNTSTUK.
5000 RUPIAH BANKBILJETTEN.
Op het biljet van 5000 rupiah uit 1958 staat aan de voorzijde een vrouw die rijst aan het oogsten is en op de achterzijde een landschap met rivier en sawa's.
RIJST EN SAWAH.
Ongeveer 1600 v.Chr werd het gewas naar Indonesië gebracht.
In Indonesië kent men twee soorten rijstbouw: droge rijstbouw welke op Java voorkomt en natte rijstbouw welke bijna in het gehele land voorkomt.
In Indonesië spreekt men over het gebied waar de rijst op verbouwd wordt over een sawah.
Rijst wordt verbouwd tot op 1200 meter hoogte, zelden boven de 2000 meter hoogte.
Als de rijsplant groeit spreekt men over padie, is de korrel geoogst dan spreekt men over beras en als ze is gekookt over nasi. Men onderscheidt van regen afhankelijke sawahs en sawahs met technische bevloeiing; bij de laatste is het risico van misoogsten natuurlijk kleiner. Door de terrassen waarop de rijst wordt verbouwd en deze vaak klein in oppervlakte zijn is ook het oogsten hiervan handwerk dat veelal door vrouwen wordt gedaan. Het ploegen van de sawah wordt door de boer gedaan met een ploeg voortgetrokken door een waterbuffel of een kleine gemotoriseerde ploeg. Ook het aanplanten van de jonge rijstplanten is meestal vrouwen werk. Zo ook het bereiden van de maaltijd met rijst is een vrouwen aangelegenheid. Het eiland Bali heeft de meest fraaie schitterende aangelegde sawahs op haar berghellingen.
Op het biljet van 5000 rupiah uit 1986 staat aan de voorzijde Teuku Umar afgebeeld en op de achterzijde de Menara Kudus.
TEUKU UMAR.
Hij was een aanvoerder in de Atjehoorlog en is uitgeroepen tot nationale held van Indonesië.
Hij speelde een belangrijke rol in de guerrilla tegen het Nederlands koloniale bewind, evenals zijn derde vrouw Tjut Nja Dinh.
"Teuku" is een adellijke titel, wat zoiets als 'heer' betekend.
Teuku Umar stamde uit een invloedrijke familie in het sultanaat Atjeh. Zijn vader was teuku Mahmud, en deze was de tweede zoon van teuku Nanta, omstreeks 1880 de heerser van het gebied dat VI Mukims werd genoemd. Umars moeder was een zuster van de vorst van Meulaboh.
Na zijn huwelijk met Tjut Nja Dinh in 1880 was hij de ziel van het verzet tegen het in 1873 naar Atjeh gekomen Nederlands-Indische Leger dat er het koloniaal gezag moest vestigen.
Vanaf 1883 onderwierp hij zich enkele malen, steeds tijdelijk, aan het Nederlands gezag, om daarna telkens weer in opstand te komen.
In 1883 had hij te maken met de gijzeling van de bemanning van het gestrande Britse stoomschip Nisero.
Op 14 juni 1886 overviel hij met een bende het schip Hok Canton dat onder Nederlandse vlag voer. De kapitein en echtgenote en de Europese machinist werden gegijzeld.
Het Nederlandse gouvernement besloot de gegijzelden te bevrijden en teuku Umar gevangen te nemen.
Op 24 juni werd een 500 man sterke troepenmacht aan wal gezet voor de aanval op Umar's huis. De kapitein was inmiddels overleden en de overige gegijzelden waren naar het binnenland afgevoerd, maar Umar was niet te vinden.
Zijn lichaam werd door zijn medestrijders begraven bij kampong Putjok Luëng. Zijn graf werd enkele malen verplaatst om te voorkomen dat het lichaam in handen van de Nederlandse autoriteiten zou vallen Hij ligt nu ongeveer 80 kilometer landinwaarts in Mugo Rayeuk. In de buurt van Meulaboh is een gedenkteken opgericht in de vorm van een kupia meukeutob, het Atjehse hoofddeksel dat Umar altijd droeg.
MENARA KUDUS-MOSKEE.
De Menara Kudus-moskee, in het Indonesisch: Masjid Menara Kudus, van de Al-Aqsha-moskee bevindt zich in Kudus in de Indonesische provincie Midden-Java.
De moskee dateert uit 1549 en is een van de oudste moskeeën in Indonesië. De moskee bewaart het graf van Sunan Kudus, een van de negen islamitische heiligen van Java, de Wali Sanga, en is een populaire bedevaartsplaats. Het gebouw bewaart pre-islamitische architectonische vormen zoals oude Javaanse gespleten deuropeningen, oud door het hindoeïsme en boeddhisme beïnvloed Majapahit-stijl rood metselwerk en een piramidevormig dak met drie banden. Het meest ongebruikelijke is de houten minaret waarbij een paviljoen gelegen dat een grote huidentrommel herbergt, die wordt gebruikt om de gelovigen op te roepen tot gebed in plaats van de meer gebruikelijke muezzin. Terwijl een bedug (trommel) normaal gesproken onder de dakrand van een moskeeveranda hangt, zit hij in de Kudus-moskee in een toren zoals bij een Balinese hindoetempel kul-kul of signaaltrommel die wordt gebruikt om er krachtig op te slaan bij een dreigende aanval, brand of gemeenschappelijke gebeurtenis.
Er is geen enkele andere moskee op Java bekend met een trommeltoren van dit type.
Op de voorzijde van het 5000 rupiah uit 1968 staat een Javaanse arbeider afgebeeld en op de achterzijde een fabriekscomplex. Hierover geen gegevens gevonden.
Op de voorzijde van het bankbiljet van 5000 rupiah uit 1975 staat een visserman afgebeeld en op de achterzijde vissersscheepjes met de boeg op het strand.
VISVANGST IN INDONESIË.
Vis is een van de hoofd voedingsbronnen van de Indonesische bevolking.
Vissersscheepjes in mooie kleuren geschilderd sieren vaan de stranden, maar er wordt ook gevist met gemotoriseerde schepen.
Indonesië is de op een na grootste visproducent van de wereld. Overbevissing en schade aan het kwetsbare zeeleven is hier een enorme bedreiging: zo'n 6,4 miljoen mensen zijn werkzaam in de visserijsector en 54% van de visproducten zijn voor nationaal gebruik.
het is de belangrijkste eiwitbron voor de Indonesische bevolking. Duurzame visserij is dus essentieel voor het behoud van gezonde zeeën rondom Indonesië.
Illegale visserij is een groot probleem in Indonesië, er zijn momenteel naar schatting 5.400 illegale schepen in hun wateren. De illegale vissers komen onder meer uit Papoea-Nieuw-Guinea en Thailand.
De regering treedt de afgelopen jaren hard op tegen illegale visserij. De autoriteiten controleren streng op diefstal van hun vis uit hun wateren. De Indonesische marine heeft reeds in totaal 37 vissersschepen aangehouden, hun vangsten in beslag genomen, de bemanningen gearresteerd, waarna hun schepen werden opgeblazen en tot zinken gebracht.
Op het bankbiljet van 5000 rupiah uit 1980 staat aan de voorzijde een edelstenen slijper afgebeeld en op de achterzijde de traditionele woningen van Tana Toraja op Sulawesi.
EDELSTENEN.
In hun ruwe vorm zijn deze stenen nog niet geschikt voor verwerking in sieraden, omdat ze niet de prachtige lichtreflectie vertonen waar de mensen zo van houden.
Het geheim zit het in het slijpen, waarbij de stenen hun ware glans onthullen en hun kleuren tot leven komen.
Deze verschillen ontstaan doordat ze op diverse locaties worden gevonden, waar de samenstelling van de grond hun kleuren beïnvloed.
De waarde van de edelsteen wordt bepaald door verschillende factoren, waaronder kleur, helderheid, zuiverheid, glans en reflectie.
Sommige edelstenen zijn uiterst zeldzaam, wat hun prijs aanzienlijk kan verhogen.
Het is aan de steen- of diamantslijper om al deze facetten uit een ruwe steen te halen, wat ook de waarde ervan kan verhogen. Globaal zijn er drie klassen van stenen: Traditionele edelstenen, creatieve edelstenen en mystieke edelstenen. Ook in Indonesië worden vooral veel ringen gedragen met stenen door mannen. Het zijn vaak grote oversized ringen met stenen die niet alleen als sieraad worden gedragen, maar ook voor de mystieke krachten van de stenen.
TORAJA.
Tana Toraja, het Land van de Toraja's, is een gebied in het zuiden van het eiland Sulawesi. De meeste inwoners van Tana Toraja zijn gedurende het kolonialen bewind tot het christendom bekeerd, maar beleven het met hun eigen oude religieuze gebruiken. Deze oude gebruiken; zoals voorouderverering worden hoog aangeschreven.
Traja staat bekend om de uitgebreide en kostbare uitvaartrituelen. Vele waterbuffels, de karbouwen, en varkens worden op deze festiviteiten ter ere van de overledene geslacht. Honderden genodigden worden van voedsel en palmwijn voorzien. Er is dans en muziek.
Overledenen worden vaak een tijdje gebalsemd bewaard in of bij het huis van de familie voor ze in speciale grotten in een steile bergwand of een enorme zwerfsteen worden geplaatst.
De doden worden omringt door houten beeldjes, een afbeelding van de overledene zelf, ter bescherming.
De huizen van de bevolking in Toraja hebben een speciale vorm, en zijn zoals bij de Batak in Noord-Sumatra ook op palen gebouwd. De met geometrische patronen versierde daken zijn gekromd en lijken enigszins op omgekeerde schepen. Voor het huis staat vaak een paal met buffelhorens.
Het landschap in Toraja is bergachtig en indrukwekkend mooi. De bevolking is vriendelijk. hartelijk en gastvrij.
Op het bankbiljet van 5000 rupiah uit 1990 staat aan de voorzijde een muziekinstrument afgebeeld, de Susando Rote. Op de achterzijde staan vulkanische meren afgebeeld onder de naam Danau Kelimutu.
SASANDO ROTE.
Het is een buisciter, een harpachtig traditioneel snaarinstrument dat volgens overleveringen al sinds de 7e eeuw bekend is bij het Rote volk.
Sasando is afgeleid van het Rote dialectwoord "sasandu", wat "vibrerend" of "klinkend instrument" betekend.
Het hoofdonderdeel van de sasando is een bamboebuis die dient als het frame van het instrument. Rondom de buis bevinden zich verschillende houten stukken die dienen als wiggen waar snaren van boven naar beneden op worden gespannen. De wiggen dienen om de snaren hoger te houden dan het oppervlak van de buis en om verschillende lengtes snaren te produceren om verschillende muzieknotaties te creëren. De besnaarde bamboebuis wordt omgeven door een zakachtige waaier van gedroogde lantar- of palmyrabladeren, die fungeert als een resonator van het instrument. Het instrument wordt bespeeld met beide handen die door de opening aan de voorkant in de steken van de bamboebuis reiken. De vingers van de speler plukken vervolgengs de snaren op een manier die lijkt op het bespelen van een harp.
LEGENDE.
Volgens de lokale traditie is de oorsprong van de sasando verbonden met het volksverhaal van het Rote-volk over Sangguana. Het verhaal gaat over een jongen met die naam en woonde op Rote Eiland. Op een dag, terwijl hij de sabana verzorgde, voelde hij zich moe en viel in slaap onder een palmyraboom. Hij droomde dat hij een prachtige muziek speelde met een uniek instrument waarvan het geluid en de melodie zo betoverend waren. Toen hij wakker werd, kon hij ziche verassend genoeg nog steeds de tonen herinneren die hij in zijn droom speelde. Om dat hij het nog een keer wilde horen, probeerde hij weer in slaap te vallen. Opnieuw droomde hij van hetzelfde lied en hetzelfde instrument. Hij genoot van zijn droom, maar uiteindelijk moest hij wakker worden. Omdat hij de prachtige klanken uit zijn droom niet wilde verliezen, probeerde hij de klanken opnieuw te creëren en creëerde hij snel een muziekinstrument van palmyrabladeren met snaren in het midden, gebaseerd op zijn herinnering uit de droom, die de basis werd van de sasando.
DANAU KELIMUTU.
Op het eiland Flores bevindt zich bovenop de vulkaan Kelimutu een uniek natuurverschijnsel.
Daar bevinden zich namelijk drie kratermeren die door mineralen elk een andere kleur hebben: donkergroen, blauwgroen en lichtgrijs.
In de loop der jaren zijn de meren verschillende keren van kleur veranderd.
Zo was het groen/blauwe kratermeer eind jaren tachtig van de 20e eeuw nog rood gekleurd, in december 1991 werd het zwart en daarna kreeg het de huidige kleur. Het helgroene kratermeer was ooit blauw en het zwarte kratermeer wit. Men vermoedt dat dit merkwaardige fenomeen wordt veroorzaakt doordat het water in de loop van de tijd op andere mineraallagen stoot.
Vroeger waren de meren een belangrijke rituele plaats en werden er waterbuffels en varkens in de meren geofferd. Nog steeds geloven de lokale bewoners dat de meren de laatste rustplaats zijn van de zielen van hun overleden familieleden. Ze noemen het daarom de berg van de geesten.
Op het bankbiljet van 5000 rupiah uit 1999 staat aan de voorzijde Iman Bonjol afgebeeld en op de achterzijde een vrouw achter een weefgetouw uit Pandai Sikek.
IMAN BONJOL.
Tuanku Iman Bonjol, geboren in 1772 te Tanjung Bunga Sumatra en overleden op 6 november 1864 te Pineleng op Sulawesi. Hij was een van de populaire leiders van de Padribeweging in West Sumatra en was stichter van de staat Bonjol. Zijn echte naam was Peto Syarif Ibnu Pandito Buyanudin.
In 1832 werd hij gevangen genomen na de Nederlandse aanval op Pandai Sikek. Na drie maanden gevangenschap wist hij te ontsnappen om de strijd vanuit Bonjol voor te zetten.
In 1837 werd Bonjol opnieuw door de Nederlanders gevangengenomen en daarna verbannen. Hij verbleef achtereenvolgens in Cianjur te West-Java, Ambon en later in Manado te Sulawesi.
Iman Bonjol; overleed in 1864 op 92 jarige leeftijd in de buurt van Pineleng op Sulawesi. Op de plaats van zijn graf staat een gebouwtje in de vorm van een traditioneel Minangkabaus huis (rumah gadang).
Iman Bonjol werd in 1973 door president Suharto uitgeroepen tot Nationale held van Indonesië, maar hierbij werd vergeten dat hij misdaden tegen de Batak bevolking had gepleegd.
PANDAI SIKEK.
.jpg)
Pandai Sikek is een van de dorpen in het subdistrict Sepuluh Koto, in het regentschap Tanah Datar, in de provincie West-Sumatra.
Nagari Pandai Sikek staat ook bekend als een plaats voor ambachtslieden die songkets weven, en dit werd door de Indonesische regering gewaardeerd als afbeelding op het 5000 rupiah biljet 1999.
In dit dorp zijn de weef- of sonket-ambachtslieden de belangrijkste bron van inkomsten voor de lokale gemeenschap. De motieven van geweven stof in deze nagari zijn altijd ontleend aan monsters van oude stof die nog goed bewaard zijn gebleven en vaak worden gebruikt als kleding bi traditionele ceremonies. Songket-weefwerk is een traditioneel textiel product dat in de oudheid alleen door vrouwen werd geweven.
Het weven van een songket is geenkwestie van dagen of weken, maar kan maanden duren. Het weven hiervan op Sumatra wordt over het algemeen geassocieerd als cultureel erfgoed uit de glorieperiode van de Srivijaya dynastie. Een songket te ;aten weven was in het verleden synoniem met luxe, sociale status en waardigheid van de gebruikers. Volgens historische gegevens werd bij het weven van sonkets in het verleden echt gouddraad gebruikt. Dit maakt het songketweven niet alleen van grote waarde intermen van esthetiek, maar ook van intrinsieke waarde.
In 2016 werd een nieuw bankbiljet van 5000 rupiah uitgegeven en in 2022 werd het zelfde biljet, maar in andere kleuren opnieuw uitgegeven. Op de voorzijde staat Dr. K.H. Idham Chalid afgebeeld en op de achterzijde de vulkaan Bromo met een lokale vrouwelijke danseres.
IDHAM CHALID.
Hij was een Indonesisch politicus, religieus leider en minister, die van 1972 tot 1977 voorzitter was van de People's Consultative Assembly en voorzitter van de People's Representative Council.
Hij was ook een vooraanstaand leider van de Nahadlatul Ulama (NU) en leider van de United Development Party (PPP) van 1956 tot 1984.
Idham stierf op 11 juli 2010 in Cipete, Zuid-Jakarta, tien jaar na een beroerte.
Hij werd benoemd tot nationale held van Indonesië op basis van presidentieel decreet onder de regering van president Suharto.
BROMO.
De Bromo is een actieve vulkaan gelegen op het Tenggermassief op het eiland Java. De berg is met een hoogte van 2329 meter niet de hoogste berg van de regio, maar de ligging geldt als bijzonder.
De vulkaan ligt samen met twee andere vulkanen in een zandzee van acht bij tien kilometer en is gelegen in het Nationaal Park Bromo Tengger Semeru dat in Oost-Java ligt. Het is als het ware een maanlandschap.
Aan de voet van de vulkaan ligt een hindoeïstische tempel.
Lokale bevolking offert nog steeds klein vee aan de vulkaan, door deze in de krater te werpen.
De danseres op de afbeelding is uit een traditionele dans welke eens per jaar wordt uitgevoerd tijdens het Tengger-festival. Het festival behoort toe aan een kleine etnische gemeenschap welke leeft op het Tenggermassief.
Op een bankbiljet van 5000 rupiah uit 1959 staat een gespleten poort afgebeeld met daartussen witte bloemen. Het biljet komt uit de serie natuur en vogels. Of dit de voorzijde van het biljet is, of de achterzijde is me niet bekend.
..png)
..png)
.jpg)
..png)