STRAAT BAB-EL-MANDEB.

 

EEN ZEESTRAAT MET GROOT

            BELANG IN HET

         INTERNATIONALE

     ZEEHANDELSVERKEER.

STRAAT BAB-EL-MANDEB.

Vertaald uit het Arabisch, letterlijk 'Poort van bewening' de Poort van Verdriet of de Poort der tranen.

Het is een zeestraat tussen Jemen aan het Arabische schiereiland en Djibouti en Eritrea in de Hoorn van Afrika Het is de verbinding van de Rode Zee met de Golf van Aden en verder naar de Indische Oceaan.

De zeestraat ontleend zijn naam aan de gevaren die de navigatie met zich meebrachten of, volgens een Arabische legende, aan de aantallen  mensen die verdronken waren door een aardbeving die het Arabische schiereiland scheidde van de Hoorn van Afrika.

In de naam "Bab-el-Mandeb" betekend "Bab" "poort", terwijl "Mandeb" "klaagzang" of "verdriet" betekend.

TERUG IN DE TIJD.

Ik maakte voor het eerst kennis met deze zeestraat in 1967, een verbinding tussen de Rode Zee en de Golf van Aden, om naar Kuwait te varen om een ruwe olie te gaan laden voor Rotterdam Pernis, in mijn stage jaar als scheepswerktuigkundige. Het was bij de rederij, waarbij ik in dienst was getreden, dat je in dat jaar als leerling werktuigkundige ook kennis diende te maken met de meest belangrijke aspecten van de nautische dienst aan boord.

Zo maakte ik mijn eerste doorvaart van het Suezkanaal vanuit de Middellandse Zee naar de Rode Zee op de 12-16 / 00-0400 wacht op de brug mee en werd door de 2e stuurman onderricht in het nemen van positie bepaling, wat in het kanaal niet direct nodig was, maar wel bij de doorvaart van de Rode Zee en bij de doorvaart van Straat Bab-el-Mandeb. In Port Said kwam de loods aan boord en tevens werden met behulp van de laadkraan de scheepjes van de roeiers aan boord gehaald. Deze laatsten waren ter assistentie bij het eventueel meren. 

We vertrokken met het noord-zuid konvooi  en gingen op de Bittermeren ten anker om op het noord gaande konvooi vanuit Suez te wachten. Nadat het zuidelijke deel van het kanaal vrij was vervolgden we onze weg naar Suez waar de loods van boord ging en de roeiers met hun scheepjes weer te water werden gelaten.

DE RODE ZEE.

De Rode Zee is een lange betrekkelijk nauwe randzee, samen met de Golf van Akaba van de Indische Oceaan. Beide werden gevormd toen een breuk ontstond die het nabije Oosten in tweeën deelde langs de lijn gemarkeerd door de Jordaan vallei, de Wadi-el-Arab, de Golf van Akaba en verder onder de Rode Zee op enige afstand van de Afrikaanse kust. De Rode Zee is aan beide zijden omsloten door hoogland dat door een lage zanderige en woestijnachtige kuststrook van de zee gescheiden is.

Aan de Arabische zijde is een doorlopende bergmassa van zandsteen en graniet achter de lage kust van zand en koraal en de steil oprijzende Tihama hoogvlakte. Een diep vaarwater loopt vrijwel door het midden van de Rode Zee. De Rode Zee heeft zijn naam te danken aan het roodachtig gekleurd te zijn van bepaalde zeegebieden door een blauwwier Trichodesmium, een soort plankton dat rood kleurt.

Zo naderden we Straat Bab-el-Mandeb de nauwe doorgang naar de Golf van Aden en de Indische Oceaan. Onderweg had ik ruim ervaring opgedaan in het positie bepalen en dit in de zeekaart in te tekenen en in de straat zou ik helemaal mijn opgedane kennis kunnen uitvoeren.

Voor we Straat Bab-el-Mandeb  naderden werden overal aan het dekhekwerk brandslangen vast gekoppeld die schuin naar beneden werden gericht met het spuitstuk. Mijn vraag was natuurlijk waarom en het antwoord dat het tegen piraten werd gedaan, deed me gelijk denken aan zeerovers uit verhalen.

STRAAT BAB-EL-MANDEB.

Straat Bab-el-Mandeb is al eeuwen lang de zeevaart handelspoort voor de scheepvaart uit de landen rond de Indische Oceaan, Perzische Golf, India en de oostkust van Afrika.

In het verleden werd handelswaar voor Europa in de overslaghavens Soeakin (Hurghada) en Kossier (El Qusier) in de Rode Zee gelost en door kamelen en ezels naar de Nijl gebracht en vandaar per rivierboot naar de Middellandse Zee.

Door het graven en het in 1869 gereedkomen van het Suezkanaal werd Straat Bab- el-Mandeb een belangrijke internationale  zeestraat in het handelsverkeer van Europa naar het Midden- en Verre Oosten, Oost Afrika en Australië.

De meeste export van aardolie en aardgas uit de Perzische Golf ging nu via het Suezkanaal.

Zo werden ook de havens aan de Rode Zee in Egypte, Saudi Arabië en in de Golf van Akaba, Jordanië en Israël beter bereikbaar.

De afstand is ongeveer 26 kilometer (16 zeemijl) van Ras Menheli in Jemen naar Ras Siyyan in Djibouti. 

Het eiland Perim verdeelt de zeestraat in twee kanalen, waarvan de oostelijke, de zuid-noord vaarroute, bekend als de Bab Iskender (Straat van Alexander) , 5,37 kilometer breed; 96 voet of 16 vadem diep, terwijl de westelijke, de noord-zuid vaarroute, of Dact-el-Mayunn, een breedte heeft van20,3 kilometer en een diepte van 310 meter; 1020 voet of 170 vadem. Er is een oppervlakte stroom naar binnen in de oostelijke geul, maar een sterke onderstroom naar buiten in de westelijke geul. 

Dichtbij de kust van Djibouti ligt een kleine groep eilandjes die bekend staan als de "Zeven Broeders".

Maar daar waar handel is is ook handelswaar en de reeds bestaande zeerovers zagen hun praktijken opbloeien verwisselden hun zeilscheepjes voor snelle motorvaartuigen, hun messen en kromzwaarden voor moderne machinegeweren.

Bij het verlaten van de Rode Zee waarin aan de oostelijke zijde voor de kust van Yemen veel kleine elandjes liggen, ware piraten nesten, volgde het schip de westelijke vaarroute om de Golf van Aden in te varen.

Ook de Golf van Aden is een zeegebied waar de zeerovers uit Somalië hun slag slaan en volledige schepen kapen voor losgeld.

Wij vervolgden onze weg naar Kuwait maar zouden op de terugweg naar Rotterdam deze vaarroute in noordelijke richting weer nemen. Op deze reis deed ik veel nautische kennis op en vooral in het positie bepalen waarbij ik heen en weer van bakboord naar stuurboord brugvleugel werd gestuurd om de positie van het schip te nemen op vaste punten aan de wa of op eilandjes..

Heden wordt de vrije doorgang van Straat Bab-el-Madeb weer bedreigd door de Houthi rebellen uit Yemen die om politieke redenen de zeeschepen beschieten met raketten en drones.