HOSPITAALSCHIP. VERLEDEN EN HEDEN.

VOOR TRANSPORT VAN GEWONDEN 

         OF VERLENEN VAN HULP IN 

                                                         NOODGEBIEDEN.

HOSPITAALSCHIP DE VOORSCHRIFTEN.

Een hospitaalschip is gebouwd of ingericht voor behandeling, verpleging en/of vervoer van zieken en gewonden. Het schip moet zijn voorzien van internationaal voorgeschreven kentekenen.

Men onderscheidt drie categorieën:

1. Militaire hospitaal schepen, gebouwd voor, of overgenomen door, een oorlogvoerende mogendheid voor het vervoer van zieken, gewonden en schipbreukelingen.

2. Hospitaalschepen, die geheel of gedeeltelijk zijn uitgerust door particuliere of officieel erkende hulporganisaties van een oorlogvoerende mogendheid, Ze zijn gelijkwaardig aan regeringsschepen, mits voorzien van een certificaat dat zij door de betreffende regeringen zijn nagezien en in orde bevonden.

3. Hospitaalschepen, die geheel of gedeeltelijk zijn uitgerust door particulieren en officieel erkende hulporganisaties in neutrale landen.

Volgens artikel 22 van het Verdrag voor de verbetering van het lot van de gewonden, zieken en schipbreukelingen van de strijdkrachten ter zee (Genève 12-08-1949) mogen hospitaalschepen niet aangevallen en prijsgemaakt worden, maar moeten deze schepen altijd ontzien en beschermd worden.

Voorwaarde is dat de namen en de kenmerken van de hospitaalschepen tien dagen voor de ingebruikstelling aan de vijand worden medegedeeld.

Hospitaalschepen mogen niet voor militaire doeleinden worden gebruikt. Wel mag de bemanning ervan bewapend zijn tot zelfverdediging.

Teneinde verwarring te voorkomen moeten zij en de aan boord zijnde sloepen geheel wit zijn geschilderd en moeten op de romp aan beide zijden drie rode kruizen zijn geschilderd, waarbij de militaire schepen een groene en de andere groepen een rode band ter breedte van 1,5 meter op de romp moeten voeren.

(Hospitaalschip 'Britannic'.)

 Ook de schoorsteen moet wit zijn en van een rood kruis zijn voorzien, dat 's nachts kan worden verlicht. Dag en nacht moet de Rode kruisvlag worden gevoerd, evenals de natievlag, terwijl neutrale schepen bovendien aan de achterste mast de natievlag moeten voeren van het land onder wiens beheer het schip is geplaatst.

Gedurende de duisternis moeten zij geheel verlicht varen en moeten de kruisen op de boordwanden door schijnwerpers worden beschenen, zodat over de identiteit geen twijfel kan bestaan. In verband met een luchtoorlog moeten op de bak en op de kampanje een rood kruis op witte achtergrond zijn geschilderd. De navigatieverlichting moet altijd worden gevoerd.

Hospitaalschepen mogen nimmer handelingen verrichten die hen als vijandelijke schepen zouden kenmerken. Zij mogen dus nimmer in konvooi varen of zigzaggen.

Het aan boord geplaatste geestelijk en geneeskundige personeel in onschendbaar en kan niet krijgsgevangen worden gemaakt.

DE GESCHIEDENIS.

Bij de Engelse marine kwam als eerste hospitaalschip de 'Goodwill' in gebruik tijdens de regering van Jacobus I (1566-1625); uiteraard had dit geen internationale erkenning en kon het dus ook geen aanspraak maken op enigerlei bescherming.

Tijdens de Engelse expeditie naar West-Indië in 1654 waren tenminste  twee dergelijke schepen aan de vloot toegevoegd.

Gedurende de Spaanse Successieoorlog (1702-1714) werden aan het Nederlandse eskader dat zich met de Engelsen zou verenigen, twee hospitaalschepen toegevoegd. Als regel werden de schepen alleen tijdens bepaalde expedities aan de vloot toegevoegd, maar de Navy List vermelde ook enkele schepen in Engelse oorlogshavens en in het buitenland. Meestal waren dit verouderde en ontwapende oorlogsschepen.
Tijdens de Krimoorlog (1853-1856) deed het gemis aan hospitaalschepen zich danig voelen en gewonde en zieke militairen moesten met transportschepen naar hospitalen worden vervoerd.
Deze misstanden leidden tot de Conventie van Genève in 1864, maar daar werd meer aandacht besteed aan veldhospitalen; eerst bij de Haagse Vredesconferenties van 1899 en 1907 werden bepalingen voor dit soort schepen opgesteld.

HOSPITAALSCHEPEN IN OORLOG.

Het eerste Amerikaanse hospitaalschip was de raderboot USS 'Red Rover' die in gebruik was gedurende de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865) en van beide partijen gewonden aan boord nam.

Tijdens de opstand van de Ashanti's in 1873 werd het oude Britse linieschip 'Victor Emanuel' als hospitaalschip gebruikt.

 gedurende de veldtocht tegen Egypte in 1855 is het jacht 'Midnight Sun' door het Internationaal Rode kruis gecharterd en dat deed toen dienst onder de naam 'Princess of Wales'.

In 1899 tijdens de Spaan-Amerikaanse Oorlog werd het Amerikaanse passagiersschip 'Creole' verbouwd tot hospitaalschip 'Solace'; dit geschiedde op speciaal aandringen van de  generaal-arts Dr. van Reypen.         

(Een kranten artikel over de indeling van het Britse hospitaalschip 'Spartan'.)

In de Boerenoorlog (1899-1902) voeren de Britse schepen "Sparatn', 'Trojan' en 'Lismore Castle' voor transport van zieken en gewonden.  

Gedurende WO-I deed een groot aantal Britse schepen dienst als hospitaalschip. Ook tal van andere landen zoals de Verenigde Staten van Amerika, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan en Nederland ( ('Sindoro', 'Zeeland' en 'Koningin Regentes') maakten gebruik van dergelijke schepen.     

Tijdens de WO-II fungeerde een groot aantal schepen als hospitaalschip, onder meer de 'Oranje' van Stoomvaart Maatschappij 'Nederland', die met  haar 20.017 brt het grootste en snelste geallieerde hospitaalschip was.

Verder dienden de ms. 'Tjitjalengka', 'Maetsuycker', 'Op ten Noort',  'Tasman' en andere schepen als zodanig.

(Onder de 'Maetsuycker'.)

Evenals in de WO-I werden ook in de WO-II verscheidene hospitaalschepen tot  zinken gebracht, zoals de 'Talamba' (8018 brt), de 'Newfoundland'   (6791 brt), en de 'Centaur'(3222 brt).

HOSPITAALSCHIP 'CENTAUR'.

Op  14 mei 1943 werd het hospitaalschip AHS 'Centaur' door een Japanse onderzeeboot aangevallen en tot zinken gebracht voor de kust van Oueensland  (Australië).
Het schip dat duidelijk de groene band op de scheepshuid voerde en de drie rode kruisen was onderweg van Singapore via de wateren van Nederlands Indië op weg naar Australië.
Buiten gewonden uit het Australische leger had het nog geredde bemanningsleden aan boord van het Duitse schip Kormoran dat door de HMAS 'Sydney' tot zinken was gebracht in een gevecht.
Bij deze aanval door de Japanse onderzeeboot kwamen totaal 332 mensen om het leven, waarvan 268 burgers en 65 militairen.

In 2009 werd resten van dit schip gevonden op een diepte van 2059 meter, door een team dat werkte voor de Australische regering. Doordat het schip de officiële status heeft als zeegraf werden er geen objecten van het schip naar boven gehaald, maar alleen met een onderwatercamera beelden gemaakt.

(Propagandaposter uit 1955 naar aanleiding van de ramp met de 'Centaur'.)

MODERNE HOSPITAALSCHEPEN.

De USNS 'Comfort' (T-AH-20) is een schip van de Amerikaanse marine, en het tweede hospitaalschip van de Mercy-klasse, gebouwd in 1976.
Het schip heeft een waterverplaatsing van 69.360 ton, een lengte van 272 meter en een breedte van 32,18 meter.
Het schip wordt voortgestuwd door twee General Electric turbines met een vermogen van 24.500 pk welke stoom geleverd krijgen van twee HD-ketels. 
Dienstsnelheid 17,5 knopen.

Het schip is uitgerust met 63 burgerpersoneel, 956 marine-personeel van het ziekenhuis, 258 ondersteunend marine-personeel en heeft 1.000 bedden.
Het schip beschikt verder over vier helikopters; CH-53D, CH-53E, MH/53E en Mi-17.
Om het schip volledig operationeel te krijgen heeft men 5 dagen nodig.

Het schip heeft dienst gedaan in in de Golfoorlog (1990-1991), Operatie Sea Signal in 1994 bij de evacuatie van de bewoners van Haïtie na de aardbeving, en andere dergelijke operaties.
In 2001 gedurende Operatie Noble Eagle, na de aanslag op 11 september op het World Trade Center.
De Irak oorlog 2002-2003, Orkaan Katrina in 2005 etc.
Het is zonder meer één groot varend ziekenhuis met alle faciliteiten van intensive care tot tandartsen.
Verder is het schip uitgerust voor humanitaire hulp als het leveren van drinkwater en eerste hulp.

                                            (De USNS 'Comfort' in de wateren van Haïtie.)