VLIEG ER EENS TUSSEN UIT.

 

VLIEG ER EENS 

           TUSSEN UIT.

GEEN PUBLICATIES IN FEBRUARI.

Het is dan toch van gekomen na vijf jaar, om eindelijk weer eens terug te keren naar Indonesië om familie, vrienden en kennissen weer eens te zien. Er was dan wel contact via internet, maar dat is toch niet het echte fijne contact als je elkaar weer persoonlijk ontmoet.

Als eerste een bezoek aan Noord-Sumatra, het land van de Batak bewoners, om familie en vrienden te bezoeken. Lekker rond zwerven over de markten en het opsnuiven van de specerijen, en de smaak van vers tropisch fruit. 

De volgende stop is dan op Bali om daar oude bekenden te ontmoeten en te genieten van de prachtige rijstvelden en een tempelbezoekje tussendoor, en niet te vergeten te luieren op het strand en in de avond een lekkere Indische maaltijd.

Op de terugweg naar Noord-Sumatra nog een korte stop in Jakarta om daar weer bekenden te ontmoeten. Eenmaal weer terug in Noord-Sumatra natuurlijk een bezoekje aan het eiland Samosir in het Toba-meer, gewoon lekker niets doen en zwemmen. Heerlijk een maand overwinteren in de tropen.

TRASSI - GARNALENPASTA.

 

EEN INGREDIËNT 

        MET EEN 

STINKENDE GEUR.

TRASSI.

Trassi of garnalenpasta is een ingrediënt van de Zuidoost-Aziatische keuken en de Zuid-Chinese keuken.

Garnalenpasta's worden al eeuwenlang in Zuidoost-Azië en Zuid-China gemaakt. Er bestaan in principe, twee vormen van garnalenpasta: een ondoorzichtige variant die in Indonesië, Nederland en Suriname trassi wordt genoemd en de doorzichtige , gelatineuze variant die in Chinese Min Nan taal heh kou en in het Maleis en Indonesisch petis udang wordt genoemd.

De geur van trassi is voor hen die het niet gewend zijn erg penetrant en kan een beetje vergelijken worden met de Mainzer- of Maastrichtse kaas.

De productie methode verschilt van land tot land en van plaats tot plaats en heeft in Zuidoost-Azië een eeuwenoude geschiedenis.

Voordat de industrie het produceren had overgenomen werd trassi over het algemeen bereid door kleine vissers en hun familie in de dorpen aan de zeekusten.

De garnalen werden sterk gezouten en laat deze massa afwisselend 's nachts in aardewerkpotten fermenteren, terwijl het overdag in de tropenzon wordt uitgespreid om te drogen

Na verloop van dagen ontstaat er een dikke donkerpaarse of bruine brij.

Men laat de brij verder rijpen en indrogen in de zon en perst het tenslotte uit tot koeken. Met kleine garnaaltjes duurt dit proces een dag of drie. grotere garnalen hebben langere tijd nodig. Die laat men voor het drogen enkele dagen fermenteren om hun schaal zacht te maken en tijdens het drogen ze vermalen of fijnstampen. In sommige streken wordt ook nog suiker toegevoegd en eventueel kruiden of specerijen.

In Myanmar, het vroegere Birma, kookt men de gefermenteerde garnalen met uien, groenten en specerijen tot een bruinige bouillon-achtige saus, die bij elke maaltijd op tafel staat.

Bij arme families is de saus het hoofdrecht en ook de voornaamste bron van eiwit.

In veel van de Zuidoost-Aziatische landen wordt trassi vaak als een dipsaus gebruikt bij vis of groenten.

In de Indonesische keuken wordt het ingrediënt gebruikt voor het maken van sambal trassi, of in de Thaise keuken voor nam prik kapiek.

Voor het bereiden van de ondoorzichtige variant trassi worden de rauwe garnalen  vermalen en gezouten, soms gezoet met suiker, waarna de resulterende paste wordt gefermenteerd. Tijdens het fermenteren wordt het gedroogd in de zon.

De meeste Indonesische garnalenpasta's worden tot koeken samengeperst en eventueel verder te drogen gelegd.

In Indonesië worden deze koeken op de markt te koop aangeboden in stukken naar gelang de wens van de klant.

Bij de Chinese en Thaise garanalenpasta's worden de gedroogde koeken eerst weer vermalen tot een pasteuze brij voordat deze verkocht wordt op de markt.

Bij de doorzichtige variant worden fijn gemalen garnalen eerst vermengd met zout, suiker en bloem waarna het wordt gefermenteerd tot een paste.

Deze stroperige, doorzichtige, variant wordt duidelijk niet gedroogd.

Beide varianten zijn in goed afgesloten glazen potjes te koop. Verkoop van de niet verpakte pasta's is in Europa niet toegestaan.

Rauwe trassi leent zich niet voor directe consumptie. Het moet eerst geroosterd of meegekookt worden.

Het kan bijvoorbeeld, losjes in een stuk aluminiumfolie gewikkeld, enkele minuten geroosterd worden onder een matige vlam totdat de geuren goed vrijkomen. Trassi bakar is al geroosterd.

LOMBOK PEPERS EN SAMBAL.

 

 

   DE KLEUR IS AL EEN 

     WAARSCHUWING;

           PAS OP HEET!

LOMBOK PEPERS.

Op grote velden worden op het het eiland Lombok de hete pepers geteeld, maar ook op andere eilanden als Bali en Java.

Het is zo'n massale productie geworden, dat ze machinaal worden geoogst.

Een product dat je overal in Indonesië op iedere markt of winkel tegen komt, vers of gedroogd.

Het zijn niet alleen rode pepers, maar ook gele, oranje en groene, waarbij de laatste nog scherper van smaak zijn dan de rode.

Van oorsprong zijn de chilipepers in Indonesië niet inheems, maar komen uit de tropische gebieden van het Amerikaanse continent.

Via de Spanjaarden en de Portugezen kwamen deze chilipepers in Europa terecht en het waren de Portugezen die deze naar Azië brachten om in hun koloniën te kweken.

Langzaam hebben de chilipepers de zwarte peper uit menig Aziatische keuken verdreven.

De bekendste en heetste peper is de Cayennepeper.

Cayenne is genoemd naar de hoofdstad van Frans Guyana, in het noordelijke deel van Zuid-Amerika, buurland van Suriname.

De naam Guyana is een verbastering van de naam van het land dat de inheemse bewoners gaven aan het land, Guiana, dat zoiets betekend als 'land van de vele rivieren'. Cayenne is weer de Franse verbastering van het woord Guyana.

Deze chilipeper kwam uiteindelijk op het eiland Lombok terecht waar het uitbundig groeit en de naam 'lombok rawit' kreeg. Het eerste deel van de naam verwijst naar het eiland Lombok, en het tweede deel, rawit, is een Javaans woord dat als 'mooi' of 'fijn' vertaald kan worden, maar dan ook in de betekenis van 'fijn gemalen' of 'fijn gehakt'.

De fijn gemalen verse lombok rawit wordt vooral gebruikt voor het maken van sambal.

SAMBAL.

Sambal is de Indonesische en Maleisische naam voor een ingrediënt dat, traditioneel gezien, bestaat uit gemalen chilipepers, in Indonesië cabe of lombok genoemd. of rawit, de zeer hete kleine pepertjes, en toevoegingen.

Traditioneel worden de pepers fijn gemaakt in een vijzel, waarna de ingrediënten er aan worden toegevoegd, hierna wordt eventueel het geheel licht gebakken in een wok. Geen vijzel in bezit dan werkt een blender ook. Het zijn de verschillende ingrediënten en de verdere bereidingswijze die de verschillende sambal soorten hun naam geven. Alleen in Indonesië bestaan reeds meer dan 300 verschillende sambals.

BEKENDE SOORTEN SAMBAL.

* Sambal oelek: van rode pepers, zout en beetje suiker. (oelek is wrijven).

* Sambal badjak: gebakken, kruidige sambal.

* Sambal badjak udang: gebakken kruidige sambal met garnalen.

* Sambal bawang: milde sambal met verse uien.

* Sambal manis: pittige, zoete sambal (manis is zoet)

* Sambal pecel: sambal gemaakt van verse pinda's.

* Sambal goreng: gebakken sambal.

* Sambal brandal: gebakken, pittige sambal.

* Sambal djahe: milde sambal met verse gember.

* Sambal djeruk: milde , licht-zure sambal (djeruk is een limoen).

* Sambal ajam: sambal met gekookte kip.

* Zo zijn er nog veel meer soorten, te veel om op te noemen. Ik wens u eet smakelijk (Selamat makan).

Tip: Heeft u een te echt hete sambal gegeten, dat de vlammen uit de mond slaan, dan helpt een slok water echt niet.

Neem een goede lepel vol met gekookte rijst en koud daar op, het branderige gevoel in de mond zal verdwijnen.

IKAN TERI - ANSJOVIS.

 

ALLEEN DE LUCHT AL DOET EEN

 WESTERLING TERUGSCHRIKKEN.

IKAN TERI.

Zodra in welke haven van Indonesië de vissersscheepjes binnen lopen is het er een drukte van heb ik jou daar.

De lading wordt gelost en op het steiger gesorteerd naar soort en maat.

Vissers en handelaren marchanderen over de prijs die elk uur of dag weer anders is, afhankelijk van de vangst.

Wat wordt afgekeurd gaat weer terug de zee in.

Mooie rode zeebaars wordt geselecteerd en in tempexdozen met ijs verpakt voor het vervoer naar het binnenland.

Een ieder helpt mee, want de gevangen vis moet zo vers mogelijk afgeleverd worden bij de koper.

Dit zijn dan twee opnamen in een haven waar de door een motor voortgestuwde vissersschepen aanmeren, en waar nadat alles achter de rug is het steiger wordt schoongespoeld met zeewater.

 Een paar uur verder reizen ligt een vissersdorpje dat bestaat uit huizen op palen boven het water en onderling verbonden zijn door smalle loopsteigertjes.

Het was even schrikken bij het zien van al het afval, het merendeel plastic, dat er lag opgeslagen en als een dam fungeerde.

Niemand bekommert zich erom dat het afval bij zware regenval of harde wind weer in de zee terecht komt. 

Hier leven de vissersfamilies die moeten leven van de vangst van de ikan teri, een soort ansjovis.

De vangst wordt hier op grote gesorteerd en op bamboematten in de zeewind en de zon te drogen gelegd.

Deze visjes zijn niet van hun ingewanden ontdaan en verschrompelen langzaam gedurende het drogen. Ook garnalen worden zo gedroogd.

Er heerst een zware doordringende vislucht in de omgeving.

Na het drogen worden de vissen in manden verpakt voor de verkoop op de markten om in gerechten verwerkt te worden.

IKAN TERI ALS GERECHT.

Ikan beteken vis en teri is de soortnaam van een klein, enigszins doorschijnen visje met blauwzilvere streep en niet groter dan 12 centimeter en familie is van de ansjovis.

Zo bestaat er duidelijk een kwaliteit in de gedroogde visjes.

Zo wordt bij de grotere visjes vaak de kop verwijderd, en bij de kleine niet.

Hoe dan ook eet je ze helemaal op. De smaak is uiteraard erg vissig en niet iedereen is er een liefhebber van.

De visjes worden vaak fijn gemalen en als smaakmaker gebruikt voor de sambal goreng teri.

Om de zoute smaak enigszins te verwijderen moet men de visjes 1 tot twee minuten laten weken in schoonwater en ze daarna afdrogen. Ze worden ook vaak gebakken in olie op een half hoog vuur, ongeveer drie minuten, tot ze knapperig zijn. Na het bakvet te laten uitlekken worden ze geserveerd met een pittige boemboe of als bijgerecht.

De gedroogde visjes zijn luchtdicht verpakt in de koelkast nog zeer lang te bewaren.

NASI GORENG.

 

HOE EEN MAALTIJD VAN RESTJES 

         EEN GERECHT WERD.

NASI GORENG.

De naam nasi goreng komt uit het Indonesisch en het Maleis: "nasi", dat gekookte rijst betekend, en "goreng", dat gebakken betekend.

Het refereert specifiek aan de Indonesische varianten.

Het nu zo wereldwijd bekende Indonesische gerecht is eigenlijk ontstaan in de kolonisatie door de Nederlanders.

In Indonesië wordt geen brood als ontbijt gegeten maar rijst, is er van de vorige dag nog rijst over en eventueel restantjes groenten en vlees, dan wordt dat in de wok met elkaar vermengd gebakken met toevoeging van sojasaus en andere kruiden. Is er geen vlees of vis, dan gaat er een omelet in reepjes gesneden aan toegevoegd.

De Nederlanders die toen in Nederlands-Indië woonden, en van thuis uit wisten dat ook in Nederland restjes vaak tussen de middag werden opgewarmd als maaltijd, maakten met toevoegingen van de nasi goreng een hoofdgerecht. Na de terugkeer van de Nederlanders na de onafhankelijkheid van Indonesië werd het een populair gerecht in de Chinees-Indische restaurants.

Het groeide in Indonesië uit tot een nationaal gerecht, en zo kent men onder andere:

* Nasi goreng met gebakken gezouten vis of garnalen.         

* Nasi goreng jawa; gekruid met paprikapoeder.

* Nasi goreng kambing (geit).

* Nasi goreng pete: met petebonen.

* Nasi goreng putih: gemaakt met sojasaus.

* Nasi goreng met Arabische kruiden.

In principe maakt het niet uit wat men er aan toevoegt, want een ieder heeft een eigen smaak wat weer afhankelijk is van waar de nasi goreng wordt klaargemaakt.

Voor het bereiden van een nasi goreng heeft men als eerste afgekoelde gekookte rijst nodig.

Voor het bakken zonnebloemolie of wat voor handen is, Ketjap of sojasaus.

Hier kan men toevoegen uit en matig knoflook en sambal.

Nasi goreng kan geserveerd worden met gebakken ui, de bawang goreng, een gebakken ei, sambal naar smaak, kroepoek naturel, en om het compleet te maken een paar stokjes saté en een pindasaus.

Door de emigratie van veel Javanen uit Indonesië naar Suriname is het gerecht ook daar bekende geraakt.

Het gerecht wordt daar geserveerd afhankelijk van de bevolkingsgroepen, zoals Hindoestanen, Creolen en Hakka-Chinezen. Hier wordt  nasi goreng geserveerd met gebakken banaan.

IK ZEG TOCH NASI GORENG!

In een klein restaurant op Bali, waar we met vrienden altijd rond etenstijd een treffen hadden rond zessen, komt er bij mij aan tafel een Europese vrouw zitten, zonder te vragen of de overige zitplaatsen bezet waren, en er vanuit gaande dat ik alleen daar was. Ik zat op dat moment te genieten van een heerlijk koud flesje Bintang bier. Ze plofte op een stoel tegenover mij neer en het eerste wat ze zei was "bent een Hollander". Bij zo'n vraag gingen me de haren recht op staan en ik dacht 'mens krijg wat'.

Ik beantwoorde haar vraag dat ik het algemeen algemeen beschaafd Nederland sprak.

Zo vroeg ze wat ik zou gaan eten  en vertelde haar dat op mijn gezelschap wachtte en het bij mijn biertje zou houden, maar ze bleef zitten.

Opeens stak ze haar hand op, wipte met haar haar wijsvinger, naar de Balinese bediende van de zaak en riep "jongen kom eens hier". Ik kende het personeel al jaren en dacht nu gaan we het krijgen.

De Balinese jongen kwam beleeft naar de tafel en vroeg in het Engels wat mevrouw wenste. 

Mevrouw wenste nasi goreng, waarop de jongen vroeg hoe en wat; "Ik zeg toch nasi goreng".

Tegen mij zei ze; ik wordt ziek van de lakse manieren hier ze doen of ze jaren de tijd hebben. De bediende legde netjes een placemate met bestek voor haar klaar en gaf me een knipoog.

Mevrouw kreeg met al haar arrogantie precies wat ze had besteld een schotel gebakken witte rijst, waarop ze begon vuur te spugen en te schelden, wat ik hier liever niet op schrift stel.

Ik nam de beleefdheid om haar duidelijk te maken dat het precies was wat ze besteld had en ze beter naar de bediende had moeten luisteren en dat haar manier om zo bedienend personeel aan te roepen uit de koloniale tijd dateerde. Mevrouw vond het maar niets, want in Amsterdam kreeg ze altijd nasi goreng met alles er op en aan voor een prikkie.

Ik heb haar dan ook aangeraden op te stappen en het eerste beste vliegtuig terug naar Nederland te nemen en hier nooit meer terug te komen.

Mevrouw verliet dan ook zonder te betalen op hoge poten het restaurant en wij hadden de grootste lol om de slimme zet van de Balinese bediende. Intussen waren de vrienden ook gearriveerd en kregen het hele verhaal in geuren en kleuren te horen. Ik bestelde dan voor het eten natuurlijk nasi goreng!

SATÉ.

 

         EEN GERECHT 

   UIT VERSCHILLLENDE 

        SOORTEN VLEES.

SATÉ.

Saté is een vleesgerecht in Indonesië dat bestaat zolang als de eilanden zijn bewoond.

Zo heeft ieder eiland zijn eigen bereiding van de satè afhankelijk van het geloof.

Saté babi, varken wordt alleen gegeten op Bali, in Manado (Sulawesi) op Noord-Sumatra en vooral in de Christelijke etnische Chinese wijken van de grote steden.

Het Indonesische / Maleise woord sate is afgeleid van het Tamil woord catai.

Het is geen bijgerecht maar een hoofdgerecht, waarbij witte rijst (nasi putih) of blokjes kleefrijst (longtong), ketupat, rijst gestoomd in klapperblad, komkommer, rauwe uit of atjar met komkommer (atjar ketimoen)

Over het gerecht wordt een saus gegoten: pinda saus, of saus gebaseerd op sambal of ketjap.

Saté is een 'street food' dat je in iedere stad, dorp of waar ook tegen komt.

Van alle de verschillende venters heeft satë  de zelfde smaak, alleen het vlees kan het zelfde zijn.

Van de verschillende vleessoorten onderscheiden we: 

* Saté babi (varkensvlees).

* Saté ajam (kippenvlees). 

* Saté kambing (geitenvlees).

* Saté sapi (rundvlees).

* Saté udang (garnalen).

Ook de eilanden met hun streken en de steden hebben hun eigen saté varianten.

* Saté Betawi komt uit Jakarta.

* Saté Blora komt uit Midden-Java.

* Saté Madura of Madoera komt van het eiland Madura.

8 Saté Padang uit Padang op Midden Sumatra. (rundvlees)

Belangrijk aan de smaak van de saté is hoe het vlees van te voren is gemarineerd.

De saté wordt geroosterd aan dunne bamboe stokjes, die vaak als ze niet verbrand zijn worden gewassen voor hergebruik.

Even een saté-tje pikken is vaak een lekker tussendoortje als je onderweg bent. Je hoeft maar je neus te volgen, want je ruikt ze al van verre. Heb je honger dan loopt het water in je mond.

Maar het is voor een westerling toch even oppassen met de saus die ze er over heen schenken, want sommige kunnen zeer 'heet' zijn.

SOJAPLANT EN VRUCHT.

 

TER VERVANGING VAN VLEES

      EN MELKPRODUCTEN.

SOJA.

De sojaboon is een vrucht afkomstig van de sojaplant, in het Latijn Glycine max, die als grondstof voor veel sojaproducten wordt gebruikt.

De teelt van de sojabonen heeft iets weg in aanzien van de teelt van de doperwten, die ook machinaal geoogst worden.

De sojaboon komt oorspronkelijk uit het Verre Oosten. Een soort kwam al duizenden jaren voor Christus volgens een boek van ben cao gang mu, in 2838 v. Chr. voor.

Het was een van de belangrijkste voedselbestanddelen in het Chinese keizerrijk en werd beschouwd als een van de vijf heilige gewassen, naast rijst, tarwe, gerst en gierst.

De sojaplant heeft een fraaie bloesem met drie schutbladeren in zacht lila met daarin weer drie drie witte bloembladeren met lila streepjes rond het hart van de stamper en meeldraden. Hier uit groeien later de peulvruchten.

Als de planten volgroeid zijn sterven ze af en worden droog geoogst om de bonen van hun huilen te verwijderen. De huil bedraagt 5% van het gewicht van de verse sojaboon.

Gecultiveerde sojabonen zijn meestal geel, maar er bestaan ook zwarte, bruine en groene rassen.

De gepelde bonen worden platgewalst om de celwand te breken, de olie, ongeveer 19-20% van het gewicht van de sojaboon, wordt geëxtraheerd met behulp van organische oplosmiddelen. De soja afval wat achter blijft na het verwijderen van de organische oplosmiddelen wordt direct vermalen tot sojameel. Dit meel heeft een eiwit rijke grondstof en wordt voornamelijk als veevoeder gebruikt, maar ook voor producten voor menselijke consumptie.

Soja bevat 19% vet er 35% eiwit. Belangrijke eiwitten in soja zijn lecithine en lectine. Lecithine is een stof die cholesterol in oplossing houdt, een zogeheten emulgator. Hierdoor kan het hart- en vaatklachten verminderen.

Soja wordt in geheel Zuidoost-Azië gebruikt als maaltijd of als drank.

Links een vrouw die uit klei vormen maakt om brood te bakken uit sojameel.

Sojamelk is afkomstig uit China, waar de boon ook een belangrijke voedselbron was. Later is dit overgebracht naar Japan.

In Azië is de sojamelk een gebruikelijke drank, die ook als maaltijd genuttigd wordt. In het Westen wordt de het gedronken als melkvervanger onder meer door vegetariërs, veganisten en mensen die lactose-intolerant zijn of allergisch zijn voor koemelkproducten.

De vloeistof voor de melk wordt gemaakt door droge sojabonen te laten wellen, en met water fijn te malen. Deze emulsie wordt later uitgeperst wat dan als eindproduct de melk heeft. Deze melk bevat ongeveer dezelfde hoeveelheid proteïnen als koemelk. Om gezondheidsredenen wordt aan sojamelk vitamine B12 toegevoegd.

Sojamelk kan gefermenteerd worden tot sojayoghurt.

Sojamelk heeft een heel eigen smaak, die niet met die van de koemelk is te vergelijken.

KROEPOEK.

 

   EEN GELIEFDE KNABBEL 

     EN EEN BIJGERECHT

  IN DE INDISCHE KEUKEN.

KROEPOEK.

Kroepoek, in het Indonesisch kerupuk en in het Javaans krupuk is een bijgerecht uit de Indonesische keuken.

Kroepoek is dun en hard als het ongebakken is, en wordt krokant en luchtig als het gefrituurd is.

Ingrediënten zijn per soort verschillend.

In Indonesië kent men honderd tallen soorten kroepoek. Ieder eiland, iedere streek of dorp kent zijn eigen soort kroepoek en de smaak afhankelijk van in ingrediënten.

De bekendste soort in Europa is de kroepoek naturel, de Palembang kroepoek genaamd.

Verder soorten als:

* Cassavekroepoek welke vegetarisch is.

* Aardappelkroepoek, bij ons bekend als chips.

* Kroepoek ikan of garnalen.

* Knoflookkroepoek. (krupuk bawang)

 

Krupuk betekend in het Javaans "gefrituurd bijgerecht". Het woord werd later opgenomen in andere talen en aangepast met kleine fonetische variaties.

Aangenomen wordt dat de Javaanse onomatopee voor het geluid van knapperig voedsel, krauk voor een groot gekraak; kriuk voor een klein gekraak, de naam heeft geïnspireerd.

Volgens onderzoek bestond in de 9e of 10e eeuw kroepoek reeds bekend op Java. Het werd gevonden in de Batu Pura-inscriptie geschreven als krupuk rambak, wat verwijst naar crackers gemaakt van koeien- of buffelhuid, die nog steeds bestaan als krupuk kulit.

Kroepoek wordt geproduceerd en geconsumeerd in verschillende varianten en is een integraal onderdeel van de nationale keukens van verschillende Zuidoost-Aziatische landen. Kroepoek raakte in Nederland bekend door de historische koloniale banden met Indonesië.

(Ongefrituurde kroepoek.)

De garnalen en/of de vis worden gedroogd en fijn gemalen en vermengd met tapiocameel, ei, zout en eventueel kruiden. Dit mengsel wordt tot deeg gekneed dat in de vorm van een brood of rol bijna een uur wordt gestoomd, Na het stomen laat met het afkoelen waardoor het enigszins hard wordt , waarna en dunnen plakken van worden gesneden van ongeveer 1 millimeter dikte. Deze worden gedroogd in de buitenlucht of bij grote fabrieken in een droogoven. (Opname rechts is het snijden van de kroepoek telor asin).

De productie van kroepoek is in Indonesië niet alleen fabriekswerk, maar ook veel huisvlijt, vooral in de kleine gemeenschappen. Het probleem hierbij is, dat de hygiëne  vaak uit het oog wordt verloren.

Zo wordt de kroepoek die er uitziet als een grof breiwerk veelal in kleine thuisfabriekjes gefabriceerd.

Hierbij wordt het deeg vloeibaar gehouden en door een soort trechter met twee gaatjes geleidt en het motief met de hand gemaakt. Hierna wordt het product in zon gedroogd en wordt niet gefrituurd voor de consumptie.

De witte wordt krupuk kampong, gemaakt van tapiocameel, genoemd en de bruinige krupuk gendar, een gemalen rijstcracker.

Het drogen van de kroepoek gebeurt veelal in de openlucht, achter op het erf, op het gras van sportvelden, maar ook langs de weg waarover het gemotoriseerde verkeer rijdt.

GEKLEURDE KROEPOEK.

De gekleurde kroepoek is in ieder stalletje in Indonesië langs de weg te koop. Vooral kleine kinderen zijn er dol op vanwege de kleurtjes.

In Indonesië is een uitgebreid onderzoek gaande naar hoe deze kroepoek wordt gekleurd.

Ze is gebleken dat deze kroepoek gemaakt door de crackerfabrikanten van maniokmeel  en soms wordt gekleurd met textielkleurstoffen omdat ze goedkoper zijn en minder verbruiken. Het gaat hier om de stof Rhodamin B die kankerverwekkend is en zelfs reuma kan veroorzaken.

Deze soorten zijn vooral te herkennen aan hun heldere kleuren.

Kleurstoffen die wel zijn toegestaan zijn kleurstoffen uit de natuur van bladeren, vruchten en noten.

In Europa kennen we het E-keurings nummer voor deze kleurstoffen.